الفصل الاول : فوائد الفواكهة والاطعمة

الماء

مَنْ أَرَادَ أَنْ لا تُؤْذِيَةُ مَعِدَتُهُ فَلا يَشْرَبُ عَلَى طَعَامِهِ مَاءً حَتَّى يَفْرُغَ مِنْهُ، وَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ رَطِبَ بَدَنُهُ وَضَعُفَتْ مَعِدَتُهُ وَلَمْ تَأْخُذِ الْعُروقُ قُوَّةَ الطَّعَامِ لِأَنَّهُ يَصِيرُ فِي الْمَعِدَةِ فِجّاً إِذا صُبَّ الْمَاءُ عَلَى الطَّعَامِ أَوَّلاً فَأَوَّلاً.

مَنِ اغْتَسَلَ مِنَ الْمَاءِ الَّذِي قَدِاغْتُسِلَ فِيهِ فَأَصَابَهُ الْجُدَامُ فَلَا يَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ.

أروى في الماء الْبَارِدِ أَنَّهُ يُطْفِيءُ الْحَرَارَةَ، وَيُسَكَّنُ الصَّفْرَاءَ وَيَهْضِمُ الطَّعَامَ وَيُذيبُ الْفَضْلَةَ الَّتِي عَلَى رَأْسِ الْمَعِدَةِ وَيَذْهَبُ بِالْحُمَّى .

شُرْبُ الْمَاءِ الْبَارِدِ عَقِيبَ الشَّيْءِ الْحَارِّ وَعَقِيبَ الْحَلَاوَةِ يَذْهَبُ بالأسنان....

وَ مَنْ أَرَادَ الا يَفْسُدَ أسنانُهُ فَلا يَأْكُلْ حُلُوا إِلَّا أَكَلَ بَعْدَهُ كَسَرَةً خُبْرٍ.

الْمَاءُ الْمُسَخَّنُ اذا غَلَّيْتَهُ سَبْعَ غَلَياتٍ وَقَلَبْتَهُ مِنْ اناءِ إِلَى اناء

فصل اول فواید میوه ها و خوراکی ها

آب

هر که میخواهد معده اش او را آزار بدهد در میان غذا خوردن آب ننوشد تا این که خوردن غذا تمام شود؛ و هر که آب میان غذا بنوشد رطوبت در بدنش جای گرفته و معده اش ضعیف میشود و رگها نمی توانند انرژی غذا را جذب کنند زیرا هرگاه آب پشت سرهم نوشیده شود معده بزرگ می شود. (بحار الانوار ۴۲۵٫۶۶)

هر که با آبی غسل کند که قبلاً در آن غسل انجام شده باشد و به جذام مبتلا شود نباید جز خودش را سرزنش کند. 

درباره ی آب سرد میگویم که حرارت را کم و صفرا را فرو می نشاند. خوراک را هضم میکند و خوراک اضافه ی سر معده را ذوب می سازد و تب را از میان می برد. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲ و ۳۲۵)

نوشیدن آب سرد پس از غذاهای گرم و شیرینی جات دندانها را از میان می برد.

و هر که میخواهد دندانهایش فاسد نشود شیرینی نخورد مگر این که پس از آن تکه نانی بخورد. 

آب گرم را هرگاه هفت مرتبه بجوشانی و از ظرفی به ظرف دیگر ببری از میان برنده ی تب نیرو دهنده ی ساقها و مچ پاها می باشد. (بحار الانوار ۴۵۱٫۶۶)

عن عمرو بن ابراهيم عَنِ الْخُراساني: أكْلُ الرُّمَانِ الْحُلْوِ يَزِيدُ فِي ماء الرَّجُلِ وَيُحَسِّنُ الْوَلَدَ.

مُصَّ مِنَ الرُّمَانِ الأمْليسى (المز) فَإِنَّهُ يُقَوِّى النَّفْسَ وَيُحْيِي الدَّمَ.

التين

عن محمد بن عرفة : كُنْتُ بِخُراسانَ أَيَّامَ الرِّضا ﴾ وَالْمَأْمُونِ فَقُلْتُ لِلرضا: يَابنَ رَسولِ اللهِ ما تَقولُ في أكل التين؟

قالَ: هُوَ جَيِّدٌ لِلْقَولَنْجِ، فَكُلُوهُ.

الدِّينُ يَذْهَبُ بِالْبَخَرِ وَيَشُدُّ الْفَمَ وَالْعَظْمَ وَيُنْبِتُ الشَّعْرَ وَيَذْهَبُ بِالدّاءِ وَلَا يَحْتَاجُ مَعَهُ إِلَى دَواء.

الباذنجان

الْبَاذَنْجَانُ عِنْدَ جِدَاذِ النَّخْلِ لاداء فِيهِ.

الباقلي

أَكْلُ الْبَاقِلَى يُمَفِّخُ السَّاقَيْنِ وَ يُوَلِّدُ الدَّمَّ الطَّرِى.

سفرجل

قال الإمام الرضاء ) : اهْدِى لِلنَّبِيِّ سَفَرْجَلٌ، فَضَرَبَ بِيَدِهِ عَلَى السَّفَرْجَلِ فَقَطَعَها وَكَانَ يُحِبُّها حُبّاً شديداً، فَأَكَلَهَا وَأَطْعَمَ مَنْ كَانَ بِحَضْرَتِهِ مِنْ أَصْحَابِهِ.

ثُمَّ قَالَ: عَلَيْكُمْ بِالسَّفَرْجَلِ، فَإِنَّهُ يَجْلُو الْقَلْبَ وَ يَذْهَبُ بَطْحَاءِ الصَّدْرِ.

عمرو بن ابراهیم از خراسانی امام رضا (ع) روایت کرد: خوردن انار شیرین منی مرد را زیاد و کودک، زیبارو می شود. (الكافي ۳۵۵٫۶ - بحار الانوار ۱۶۴٫۶۶)

آب انار ملس را مک بزن که انسان را نیرومند و خون را زنده می سازد.

انجیر

محمد بن عرفه گفت: در روزگار امام رضا و مامون در خراسان بودم. از امام رضا پرسیدم ای پسر پیامبر خدا، درباره ی انجیر چه می فرمایید؟ حضرت فرمود برای قولنج خوب است، آن را بخورید.

انجیر بوی بد دهان را میبرد دهان و استخوان را محکم میکند، سبب رویش مو می شود، درد را میبرد و با وجود او به دوایی نیاز نیست. (بحار الانوار ۱۸۵٫۶۶ + الکافی ۳۵۸٫۶)

باذنجان

خوردن بادنجان در فصل چیدن خرما تولید هیچ بیماری نمی کند. (بحار الانوار ۲۲۲٫۶۶)

باقلی

خوردن باقلی ساق پا را محکم و خون تازه تولید میکند.

به

امام رضا ) فرمود: یک عدد به تقدیم پیامبر و شد. حضرت به را در دست گرفت و آن را چند تکه کرد حضرت به بسیار دوست سپس فرمود بر شما باد به خوردن به که قلب را جلا می دهد و سنگینی سینه را می برد.

 بیماری و اسرار تندرستی 

بیماری برای مومن پاکیزه شدن از گناه و رحمت و برای کافر عذاب و لعنت است. همانا بیماری پیوسته همراه مؤمن میباشد تا این که هیچ گناهی برای او نماند. (بحار الانوار ۱۸۳٫۸۱ + ثواب الاعمال ۲۲۹)

هرگاه گرسنه شدی بخور؛ و هرگاه تشنه شدی بنوش و هرگاه ادرار بر تو فشار آورد، ادرار کن و نزدیکی نکن مگر این که نیاز داشته باشی و هرگاه احساس خواب کردی بخواب همانا این کارها سبب تندرستی بدن

هرگاه برای قضای حاجت داخل توالت شدی در آن جا به مقدار قضای حاجت بنشین و در آن جا زیاد ننشین؛ همانا این کار درد نهفته خواهد آورد. (بحار الانوار ۲۶۰٫۶۲ و ۳۱۷)

هر که میخواهد به درد مثانه گرفتار نشود ادرار خودش را نگه ندارد اگر چه پشت چهار پایش نشسته باشد.

روایت میکنم اگر چیزی سبب افزایش توان بدن باشد ماساژ دادن و پوشیدن لباس فرم و استفاده از بوی خوش و رفتن به حمام می باشد و اگر مرده ای با ماساژ دادن زنده شود آن را انکار نخواهم کرد. (بحار الانوار ۲۶۱٫۶۲)

هنگامی که روز قیامت شود نیازمندان و بیماران به سبب پاداش فراوانی که به سبب گرفتاری و بیماری خودشان به آنها میرسد آرزو می کنند ای کاش در دنیا گوشت بدنشان با قیچی، پاره پاره شده بود. (كنز العمال جلد ۳ حدیث ۶۶۶۰ + الفقه المنسوب للامام الرضاء ) ٢٣١)

تندرستی و بیماری در بدن با یکدیگر میجنگند، پس اگر تندرستی به بیماری چیره شود بیمار از جا بر میخیزد و اگر بیماری بر تندرستی چیره شود بیمار به غذا اشتها پیدا میکند پس هرگاه اشتها پیدا کرد به او غذا دهید شاید که شفایش در همان غذای خواسته شده اش باشد.

خداوند بدن را به بیماری مبتلا نساخت مگر این که دوایی برای آن قرار داد تا با آن دوا درمان شود و برای هر دردی دوا و چاره و نسخه ای است.

زیرا این بدنها به شکل یک کشور ساخته شده اند فرمانروای بدن قلب کارگران رگهای موجود در بدن و مغز هستند. کاخ فرمانروا، قلب انسان و سرزمین پادشاه بدن انسان است و دستها پاها چشم ها، لبها، زبان و گوش ها دستیاران او هستند.(بحار الانوار ۲۶۱٫۶۲ و ۳۰۹)

برص

هر که از سفال حمام بردارد و بدنش را با آن بکشد و سپس به مبتلا شود جز خودش را سرزنش نکند.

تخم مرغ

علی بن محمد بن اشیم گفت به محضر امام رضا از مشکل گوارش غذا شکایت کردم حضرت فرمود زرده ی تخم مرغ بخورا

گفت: همین کار را کردم و خوب شدم.

سزاوار است بپرهیزی از این که همزمان در شکم خودت تخم مرغ و ماهی جای دهی؛ هرگاه این دو با همدیگر جمع شوند قولنج، باد بواسیر و درد دندان ایجاد می شود. 

زیاد تخم مرغ آب پز خوردن تنگی نفس و نفس نفس زدن می آورد. (بحار الانوار ۳۴۷٫۶۲)

علی بن محمد بن اشیم گفت نزد امام رضا شکایت کردم که غذا را خوب گوارش نمیکنم حضرت فرمود: زرده ی تخم مرغ بخور

گفت: این کار را انجام دادم و از آن سود بردم.

خوردن زیاد تخم مرغ سبب بیمار شدن سپرز میشود و بادهایی در معده به وجود می آورد. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲)

خوردن زیاد تخم مرغ کک و مک در چهره به وجود می آورد. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲)

ترنج

امام رضا و فرمود: پیامبر خدا نگاه کردن به ترنج سبز و سیب سرخ را دوست داشت. (بحار الانوار ۲۶۷٫۱۶)

خوردن ترنج در شب چشم را تغییر و سبب کژچشمی می شود. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲)

تره

یحیی بن سلیمان گفت در خراسان امام رضا را درون باغی دیدم که تره میخورد. به ایشان گفتم فدایت شوم مردم براین باور هستند که هر روز یک قطره از بهشت بر کاسنی می ریزد.

حضرت فرمود اگر هر روز یک قطره از بهشت بر کاسنی می ریزد پس تره آب بهشت غوطه ور است.

گفتم به آن کود میدهند. حضرت فرمود چیزی از کودها به آن نمی چسبد. (بحار الانوار ۲۰۶٫۶۶)

عن داود بن أبى داود عَنْ رَجُلٍ رَأَى أَبَا الْحَسَنِ وَ بِخُراسان فِي رَوْضَةٍ يَأْكُلُ الْكُرَاثَ مِنَ الْبُسْتَانِ كَمَا هُوَ.

فقيلَ لَهُ: إِنَّ فِيهِ السَّمَاءَ

فَقالَ ( ا ) : لا تَعَلَّقُ بِهِ مِنْهُ شَيْءٌ وَهُوَ جَيِّدٌ لِلْبَواسِيرِ.

الحميه

أروى عَنِ الْعَالِمِ : أَنَّهُ قال... رَأْسُ الْحِمْيَةِ الرِّفْقُ بِالْبَدَنِ.

لَيْسَ الْحِمْيَةُ مِنَ الشَّيْءِ تَرْكَهُ إِنَّمَا الْحِمْيَةُ مِنَ الشَّيْءِ الْأَقْلَالُ مِنهُ.

* لَوْ أَنَّ النَّاسَ قَصَرُوا فِي الطَّعَامِ لَاسْتَقَامَتْ أَبْدَانُهُمْ.

إِنَّ الْجَسَدَ بِمَنْزِلَةِ الْأَرْضِ الطَّيِّبَةِ الْخَرابِ إِنْ تُعوهِدَتْ بِالْعِمارَةِ وَالسَّقَى مِنْ حَيْثُ لا تَزْدادُ مِنَ الْمَاءِ فَتَغْرَقَ وَلا تُنْقَضُ مِنْهُ فَتَعطَشَ دامَتْ عِمارَتُها وَ كَثُرَ رَيعُها وَ زَكا زَرعها. و أن تَعَافَلَتْ عَنْهَا فَسَدَتْ وَنَبَتَ فِيهَا الْعُشْبُ.

وَالْجَسَدُ بِهَذِهِ الْمَنْزِلَةِ وَالتَّدْبِيرِ فِي الْأَغْذِيَةِ وَالْأَشْرِبَةِ يَصْلُحُ وَيَصْحُ وَتَزْكو الْعَافِيَةُ فِيهِ.

وَانْظُرْ ... ما يُوافِقُكَ وَما يُوافِقُ مَعِدَتَكَ وَيَقْوى عَلَيْهِ بَدَنُكَ وَيَسْتَمْرِئُهُ مِنَ الطَّعامِ وَالشَّرابِ، فَقَدَّرْهُ لِنَفْسِكَ وَاجْعَلْهُ غِذَاكَ.

مَنْ أَخَذَ الطَّعامَ زيادَةً لَمْ يُفِدْهُ، وَمَنْ أَخَذَ بِقَدَرٍ لَا زِيادَةً عَلَيْهِ وَلَا نَقْصٍ غَذَاهُ وَنَفَعَهُ وَكَذَلِكَ الْمَاءُ.

داوود بن ابی داوود از مردی روایت می کند که امام رضا را خراسان در یک باغ دید که تره می چید و می خورد.

به حضرت گفته شد در آن شاید آلودگی باشد.

امام فرمود: چیزی از آنها به تره نمی چسبد - قبلاً ضد عفونی شده است و این سبزی برای بواسیر خوب است. ( بحار الانوار ۱۹۷٫۶۲ + الکافی ۳۶۵٫۶)

پرهیز

از عالم امام موسی بن جعفر () روایت میکنم که فرمود: سرآمد پرهیز کردن مدارا نمودن با بدن است.(بحار الانوار ۱۴۱٫۶۲ و ۱۴۰)

پرهیز نخوردن یک خوراک نیست؛ پرهیز از یک چیز، کم خوردن آن است. (بحار الانوار ۱۴۱٫۶۲ و ۱۴۰)

اگر مردم کم غذا میخوردند بدن هایشان قوی می شد.(بحار الانوار ۱۴۲٫۶۲ )

بدن همانند زمین پاک آماده ی کشت میباشد اگر در ساختن و آبیاری آن مراقبت شود به طوری که آب از مقدار زیادتر به آن نرسد تا غرق شود و کم تر آب به آن برسد تا با تشنگی ناقص شود آیا میدانی آن ادامه می یابد و شادابی آن بیش تر شود و محصول تمیزتر به عمل میآید و اگر از آن غفلت شود خراب و گیاهان هرزه در آن می روید.

و جسد همین طور است. چاره اندیشی در غذاها و نوشیدنی ها بدن را به اصلاح و تندرستی میکشاند و عافیت در آن ریشه میگیرد.

نگاه کن... چه چیزهایی با تو و معده ات موافق است و بدنت را نیرومند می گرداند و چه خوراک و یا نوشیدنی آن مفید به حال اوست پس همان را برای خودت به عنوان غذا انتخاب کن.(بحار الانوار  ٫۶۲  ۳۱۰ )

هر که پرخوری کند چنین غذایی سودی برایش ندارد و هر که به مقدار مناسب بخورد نه زیاد و نه کم این غذا به او سود می رساند و آب نیز چنین

إِنَّ الْحِجَامَةَ... التي توضَعُ بَيْنَ الكِثْفَيْنِ تَنْفَعُ مِنَ الْخَفَقانِ الَّذِي يَكُونُ مَعَ الْأَمْتِلَاءِ وَالْحَرَارَةِ.

الحمام

وَ مَنْفَعَةُ الْحَمَّامِ تُؤدّى إِلَى الْإِعْتَدالِ وَ يُنَقَّى الدَّرَنَ وَيُلَيِّنُ الْعَصَبَ وَالْعُرُوقَ وَيُقَوِّى الأعضاء الكِبارَ وَيُذيبُ الْفُضُولَ وَالْعُفوناتِ.

عن سليمان الجعفري: مَرِضْتُ حَتَّى ذَهَبَ لَحْمِي، فَدَخَلْتُ عَلَى الرضا - صلوات الله عليه - فَقَالَ: أَيَسُرُّكَ أَنْ يَعُودَ إِلَيْكَ لَحْمُكَ؟ قُلْتُ: بَلَى

قَالَ: الْزَمُ الحَمامَ غِبّاً، فَإِنَّهُ يَعودُ إِلَيْكَ لَحْمُكَ وَإِيَّاكَ أَنْ تُدْمِنَهُ، فَإِنَّ إدمانه يورِثُ السِّلِّ.

البطيخ

الْبِطِّيخُ عَلَى الرِّيقِ يُورِثُ الْفَالِجَ نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْهُ.

الم العين

على بن أسباط عن خلف رانى أبو الحَسَنِ بخراسان وَأَنَا أَشْتَكَى عَيْنِي، فَقَالَ: أَلا أَدُلُّكَ عَلَى شَيْءٍ إِنْ فَعَلْتَهُ لَمْ تَشْتَكِ عَيْنَكَ؟ فَقُلْتُ: بَلَى!

فَقَالَ: خُذْ مِنْ أَظْفَارِكَ فِي كُلِّ خَميس.

قالَ: فَفَعَلْتُ، فَمَا اشْتَكَيْتُ عَيْنِي إِلَى يَوْمَ أَخْبَرْتُكَ.

السلق

في ذِكْرِ فوائد السلق: يَشَدُّ الْعَقْلَ وَيُصَفِّى الدَّمَ

أَطْعِمُوا مَرْضَاكُمُ السِّلْقَ - يعنى وَرَقَهُ - فَإِنَّ فِيهِ شِفَاءً وَلَا دَاءً مَعَهُ وَلا غائلَةَ لَهُ، وَيُهَدِّى نَوْمَ الْمَرِيضِ وَاجْتَنِبُوا أَصْلَهُ؛ فَإِنَّهُ يُهَيِّجُ السوداء.

عَن أَحمد بن مُحمَّد بن أبي نصر: قال أبو الْحَسَنِ الرِّضا ) : يا أحمَدُ كَيْفَ شَهْوَتُكَ الْبَقَلَ؟ فَقُلْتُ: إِنِّي لَأَشَتْهى عَامَّتَهُ.

قالَ: فَإِذا كان كذلِكَ فَعَلَيْكَ بِالسِّلْقِ فَإِنَّهُ يَنْبُتُ عَلَى شَاطِيءِ الفردوسِ وَ فِيهِ شِفاءٌ مِنَ الْأَدْواءِ وَ هُوَ يُغَلِّظُ الْعَظْمَ وَ يُنْبِتُ اللَّحْمَ. وَلَوْلا أَن تَمَسَّهُ أَيْدِى الخاطِئِينَ لَكَانَتِ الْوَرَقَهُ مِنْهُ تَسْتُرُ رِجَالاً قُلْتُ: مِنْ أَحَبِّ الْبُقولِ إِلَى فَقَالَ: إِحْمَدَ اللَّهِ عَلَى مَعْرِفَتِكَ بِهِ.

الطروقة

ثَلاثَ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ: العطرُ، وَ أَخْذُ الشَّعْرِ وَكثَرَةُ الطَّرُوقَةِ.

إِيَّاكَ أَنْ تُجَامِعَ امْرَأَةً حائضاً

اتيانُ الْمَرْأَةِ الْحَائِضِ يُورِثُ الْجُدَامَ فِي الْوَلَدِ.

الْجِماعُ بَعْدَ الْجِمَاعِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَكُونَ بَيْنَهُمَا غُسْلُ يُورِثُ لِلْوَلَدِ الْجُنون

قال الامام الرضا ء : إِنَّ الْمَلِكَ قَالَ لدانيال: أَشْتَهى أَنْ يَكُونَ لى ابْنُ مِثْلُكَ.

چغندر

امام رضا درباره ی فواید چغندر فرمود: عقل را زیاد وخون را، پاک می سازد. (بحار الانوار ۲۱۷٫۶۶ )

به بیمارانتان چغندر - یعنی برگ چغندر - بخورانید که در آن شفا هست و هیچ بیماری و عارضه ای همراه ندارد و سبب راحتی خواب بیمار می شود. ولی از خوردن چغندر پرهیز کنید که سودا را تحریک می کند.  و هیچ بیماری و عارضه ای همراه ندارد و سبب راحتی خواب بیمار می شود. ولی از خوردن چغندر پرهیز کنید که سودا را تحریک می کند. (بحار الانوار ٫۶۶  ۳۶۹)

احمد بن محمد بن أبی نصر گفت: امام رضا به من فرمود: ای احمد علاقه ی تو به سبزیجات چگونه است؟ گفتم همه ی سبزیجات را دوست دارم.

امام رضا فرمود اگر این چنین است چغندر بخور که در ساحل بهشت میروید و در آن شفای هر دردی است استخوان را درشت و گوشت بر بدن می رویاند و اگر نه این که دست گناهکاران به آن می رسد هر برگ از آن برای پوشش چند مرد کفایت میکرد.

گفتم نزد من از دوست داشتنی ترین سبزیجات است؟ حضرت فرمود: خداوند را برای این آشنایی به خواص آن سپاسگزار باش(بحار الانوار 217٫۷۶)

روابط جنسی

عطر زدن کوتاه کردن مو و زیاد با همسر خود آمیزش کردن سه سنت از سنتهای پیامبران است.(بحار الانوار ۱۴۱٫۷۶)

بپرهیز از این که با زن حائض آمیزش کنی (الفقه المنسوب للامام الرضاء ٫۲۳۶)

به سراغ زن حائض ،رفتن سبب تولد کودک مبتلا به جذام می شود. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲)

آمیزش پس از آمیزش بدون این که غسل انجام شده باشد سبب تولد آمیزش پس از آمیزش بدون این که غسل انجام شده باشد سبب تولد کودک دیوانه خواهد شد. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲)

پادشاه به دانیال گفت دوست دارم فرزندی شبیه تو داشته باشم. .

فَقَالَ: مَا مَحَلَّى مِنْ قَلْبِكَ؟ قَالَ: أَجَلُّ مَحَلَّ وَأَعْظَمُهُ.

قال دانيال : فَإِذا جامَعْتَ فَاجْعَلْ هِمَّتَكَ فِي!

قال: فَفَعَلَ الْمَلِكُ ذلِكَ، فَوُلِدُ لَهُ ابْنُ أَشْبَهُ خَلْقِ اللَّهِ بِدانيال.

لا تَقْرَبَ النِّسَاءَ في أَوَّلِ اللَّيْلِ لا شتاءً وَلا صَيْفَاً: وَذَلِكَ أَنَّ الْمَعِدَةَ وَالْعُرُوقَ تَكونُ مُمْتَلِئَةً وَهُوَ غَيْرُ مَحْمُودٍ يُتَخَوَّفُ مِنْهُ الْقَولَنَّجُ وَالْفَالِجُ والتَّقْوَةُ وَالنِّقْرِسُ وَالْحَصَاةُ وَالتَّقطيرُ وَالْفَتْقُ وَصَعْفُ الْبَصَرَ وَالدِّماغِ.

فَإِذَا أُرِيدُ ذَلِكَ فَلْيَكُنْ فِي آخِرِ اللَّيْلِ، فَإِنَّهُ أَصَحُ لِلْبَدَنِ وَ أَرْجِيَ لِلْوَلَدِ وَ أَدْكَى لِلْعَقْلِ فِي الْوَلَدِ الَّذِي يُقْضَى بَيْنَهُما.

الامام الرضا ) فى ذِكْرِ الجماع و آدابِهِ قَالَ: فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ فَلَا تَقُمْ قائماً، وَ لا تَجْلِسُ جَالِساً وَ لَكِنْ تَمِيلُ عَلَى يَمِينِكَ، ثُمَّ انْهَضْ لِلْبَوْلِ إِذا فَرَغْتَ مِنْ سَاعَتِكَ شَيْئاً فَإِنَّكَ تَأْمَنُ الْحَصَاةَ بِإِذْنِ اللَّهِ تعالى

مَنْ أَرادَ الَّا تُشْقَقَ شَفَتاهُ وَلا يَخْرُجَ فيها ناسورٌ فَلْيُدَهُن حَاجِبَيْهِ. دهن البنفسج

إِذا أَرَدْتَ إِلَّا يَظْهَرَ فِى بَدَنِكَ بَكْرَةً وَ لا غَيْرُهَا، فَابْدَأَ عِنْدَ دُخول الْحَمَّامِ بِدُهْنِ بَدَنِكَ فَدُهْنِ الْبَنَفْسَجِ.

دانیال پرسید: من در دل تو چه جایی دارم؟ گفت: بلند مرتبه و بهترین دانیال گفت: هرگاه خواستی با همسرت آمیزش کنی فکرت به من باشد

پادشاه آن کار را کرد و فرزند او شبیه ترین مردم به دانیال بود. (۱)

در آغاز شب در زمستان و تابستان با همسر نزدیکی نکن، زیرا معده و رگها پر و نزدیکی ضرر دارد و خوف آن می رود که مرد دچار قولنج فلج لقوه، نقرس، سنگ کلیه ریزش ادرار باد فتق ضعف در بینایی و کم فهمی

پس هرگاه خواستی آمیزش کنی باید در آخر شب باشد که سبب تندرستی بدن میشود و احتمال بارور شدن بیشتر است و کود کسی که نطفه اش در این هنگام بسته می شود، باهوش تر خواهد بود. (بحار الانوار ۳۲۷٫۶۲)

امام رضا درباره ی جماع و آداب آن فرمود: هرگاه خواستی آمیزش کنی ایستاده نباش و نشسته هم نباش ولی به پهلوی راست متمایل شو سپس برای ادرار کردن برخیز هرگاه کار خودت را انجام دادی که به خواست خداوند متعال از سنگ کلیه در امان خواهی ماند. (بحار الانوار ۳۲۷٫۶۲)

هر که میخواهد لبهایش ترک برندارد و کورک نزند به ابروها روغن بمالد . (بحار الانوار (۳۲۵٫۶۲، ۳۲۲ ۱۴۳)

روغن بنفشه

هرگاه خواستی در بدنت جوش و مانند آن دیده نشود هنگام داخل شدن حمام به بدن خودت روغن بنفشه بزن. (بحار الانوار (۳۲۵٫۶۲، ۳۲۲ ۱۴۳)

روغن زنبق

علی بن یقطین گفت به امام ابو الحسن الرضا نامه نوشتم و گفتم: در سرم سرمای شدیدی احساس میکنم به طوری که هرگاه بادی بوزد نزدیک است که بیهوش شوم.

امام رضا برای من نوشت باید پس از غذا، انفیه ی عنبر و زنبق استفاده کنی تا به خواست خداوند جل جلاله خوب شوی. 

سرکه

محمد بن علی همدانی گفت در خراسان مردی نزد امام الرضا ) بود. سفره ای برای حضرت پهن کردند که در آن سرکه و نمک بود. امام با سرکه آغاز فرمود. آن مرد گفت: فدایت شوم! به ما دستور داده اند با نمک آغاز کنیم!

حضرت فرمود ،سرکه همانند نمک است سرکه ذهن را قوی و عقل را بیش تر میکند. (بحار الانوار ۳۰۳٫۶۶ الکافی ۳۲۹٫۶)

هر که میخواهد گوشها و زبانش فرو نیفتد شیرینی نخورد مگر این که پس از آن، سرکه غرغره کند. (بحار الانوار ۳۲۵٫۶۲)

سرمه

بر تو باد به سرمه کشیدن که چشم را پر نور می سازد، مژه ها را می رویاند دهان را خوشبو و نیروی جنسی را زیاد می گرداند. (بحار الانوار ۹۵٫۷۶)

السوداء

مَنْ أَرَادَ الَّا تُحْرِقَهُ السَّوْداءُ، فَعَلَيْهِ بِالْقَاءِ وَ فَصْدِ الْعُرُوقِ وَ مداومة النورة.

مَنْ أَرادَ أَنْ يُطْفِي الْمِرَّةَ الصَّفْرَاءَ، فَلْيَأْكُلْ كُلَّ بَارِدٍ لَيِّنٍ وَيُرَوِّجُ بَدَنَهُ وَيُقَلِّلَ الْانْتِصَابَ وَيُكْثِرُ النَّظَرَ إِلَى مَنْ يُحِبُّ.

السويق

عن أبي هاشم الجعفري: كُنْتُ في مَجْلِسِ الرِّضا ) . فَعَطَشْتُ عَطْشاً شديداً وَ تَهَيَّبْتُهُ أن أسْتَسْقِي فِي مَجْلِسِهِ، فَدَعَا بِمَاءٍ فَشَرِبَ مِنْهُ جُرْعَةً.

ثُمَّ قال: يا أباهاشِمٍ اشْرَبْ فَإِنَّهُ بَارِدٌ طَيِّبٌ فَشَرِبْتُ، ثُمَّ عَطِشْتُ عَطْشَةً أخرى.

فَنَظَرَ إِلَى الْحَادِمِ وَقَالَ: شَرْبَةً مِنْ مَاءٍ وَ سَوَيقِ وَ سُكْرٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ: بُلَّ السَّوَيْقَ وَانْتُرْ عَلَيْهِ السُّكَرَ بَعْدَ بَلِّهِ.

وَقَالَ: اشْرَبْ يا أباهاشِمٍ؛ فَإِنَّهُ يَقْطَعُ الْعَطَشَ.

عن على بن سليمان: أكَلْنا عِنْدَ الرِّضا رؤوساً فَدَعا بالسويْقِ. فَقُلْتُ: إِنِّي قَدِ امْتَلَأْتُ.

فَقَالَ: إِنَّ قَليلَ السَّوِيقِ يَهْضِمُ الرُّوسَ وَ هُوَ دَواؤُهُ.

وَمَنْ أَرَادَ أَنْ يَزِيدَ في عَقْلِهِ فَلا يَخْرُجُ كُلَّ يَوْمٍ حَتَّى يَلُوكَ عَلَى

الرِّيقِ ثَلاثَ هَلِيلَجَاتٍ سُودٍ مَعَ سُكَّرٍ طَبَرزَدٍ.

فِي الْعَسَلِ شِفاءٌ مِنْ كُلِّ داءٍ مَنْ لَعِقَ لَعْقَةَ عَسَلٍ عَلَى الرِّيقِ يَقْطَعُ الْبَلْغَمَ وَيَحْصِمُ الصُّفْرَةَ وَيَمْنَعُ الْمِرَّةَ السَّوْداءَ وَيُصَفِّى الذَّهْنَ وَ يُجَوِّدُ الْحِفْظُ إِذَا كَانَ مَعَ الذُّبَانِ الذَّكَرِ.

مَن أَرادَ دَفَعَ الزُّكَامِ فِي الشَّتَاءِ أَجْمَعَ، فَلْيَأْكُلْ كُلَّ يَوْمٍ ثَلَاثَ لُقَمِ شهد...

وَلْيَشُمَّ النَّرْجِسَ، فَإِنَّهُ يَأْمَنُ الزُّكَامَ وَكَذَلِكَ الْحَبَّهُ السَّوْداءُ.

وَ إِذا جَاءَ الزَّكامُ فِي الصَّيْفِ فَلْيَأْكُلْ كُلَّ يَوْمٍ خِيارَةً وَاحِدَةً وَلْيَحْذَرِ الْجُلُوسَ فِي الشَّمْسِ.

العطاس

اعْلَمْ أَنَّ عِلَّةَ الْعُطَاسِ هِيَ أَنَّ اللهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى إِذا أَنْعَمَ عَلَى عَبْدٍ بِنِعْمَةٍ فَنَسِيَ أَنْ يَشْكُرَ عَلَيْهَا، سَلَّطَ عَلَيْهِ ريحاً تَدُورُ في بَدَنِهِ فَتَخْرُجُ مِنْ خَيَاشِيمِهِ، فَيَحْمَدُ اللهُ عَلَى تِلْكَ الْعَطْسَةَ، فَيَجْعَلُ ذَلِكَ الْحَمْدَ شُكراً لِتِلْكَ النِّعْمَةِ وَ ما عَطَسَ عَاطِسُ الْاهْضِمَ لَهُ طَعَامُهُ.

كلى الغنم

(إِدْمَانُ) أَكْلِ كُلَى الْغَنَمِ وَأَجْوافِهَا يُغَيِّرُ الْمَثَانَةَ.

و هر که میخواهد عقلش زیاد شود هیچ روز از خانه بیرون نرود مگر این که ناشتا، سه هلیله ی سیاه با شکر طبرزد بجود. (بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲)

در عسل درمان هر دردی است هر که یک قاشق از آن را ناشتا بخورد بلغم او از میان میرود صفرا فروکش میکند ذهن صفا داده می شود و حافظه را تقویت میکند هرگاه با کندر خورده شود.

هر که میخواهد در همه ی زمستانها از زکام در امان بماند هر روز سه لقمه ی عسل با موم آن بخورد...

و گل نرگس ببوید زیرا امان از زکام میباشد سیاه دانه نیز چنین است.

اما اگر زکام در تابستان پیش بیاید هر روز یک خیار بخورد و از نشستن در آفتاب خودداری کند. (بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲)

عطسه

بدان که علت عطسه کردن این میباشد که خداوند تبارک و تعالی هرگاه به بنده نعمتی ببخشد و او فراموش کند از خداوند سپاسگزاری نماید خداوند باری بر او چیره میسازد که در بدن او میچرخد و سرانجام از سوراخ های بینی او بیرون می آید و فرد با این عطسه خداوند را سپاس می گوید. هیچکس عطسه نمیکند مگر این که غذایش هضم می شود. 

قلوه

خوردن زیاد قلوه و سیرابی گوسفند وضع مثانه را تغییر می دهد. (بحار الانوار ۳۲۱٫۶۲)

الهندباء

الْهِنْدَباءُ شِفَاء مِنْ أَلْفِ داء، ما مِنْ داء في جَوْفِ ابْنِ آدَمَ إِلَّا قَمَعَهُ الْهِنْدَباء.

قال الامام الرضاء ) فِي الْبَقول : أَفْضَلُها ... الْهِنْدَباءُ وَالْخَسُّ.

عن محمد بن إسماعيل : سَمِعْتُ الرِّضا ) يقولُ: الهندباء شِفَاء مِنْ أَلْفِ داء، ما مِنْ داء في جَوْفِ ابْنِ آدَمَ إِلَّا قَمَعَهُ الْهَندَباءُ.

قالَ: وَ دَعَا بِهِ يَوْماً لِبَعْضِ الْحَشَمِ وَ كَانَ تَأْخُذُهُ الْحُمّى وَالصُّداع فَأَمَرَ أَنْ يُدَقَّ وَصَيَّرَهُ عَلَى قِرطاسٍ وَ صَبَّ عَلَيْهِ دُهْنَ الْبَنَفِسَحِ وَ وَضَعَهُ عَلَى جَبِينِهِ.

ثُمَّ قَالَ: أَمَا إِنَّهُ يَذْهَبُ بِالْحُمّى وَيَنْفَعُ مِنَ الصُّدَاعِ وَيَذْهَبُ بِه.

اللبان

أطعموا حَبالاكُمْ ذَكَرَ اللُّبانِ؛ فَإِنْ يَكُ فِي بَطْنِهَا غُلَامٌ خَرَجَ ذَكَّى الْقَلْبِ عالماً شجاعاً وَ إِنْ تَكُ جَارِيَةً حَسُنَ خَلْقُهَا وَخُلْقُهَا، وَ عَظْمَتْ عَجِيزَتُها وَ حَظِيَتْ عِنْدَ زَوْجِها.

اسْتَكْثِرُوا مِنَ الذُّبَانِ وَاسْتَبقوهُ وَامْضُوهُ وَ أَحَبُّهُ إِلَى الْمَضَغُ. فَإِنَّهُ يَنْزِفُ بَلْغَمَ الْمَعِدَةِ وَيُنَظَفُها وَيَشُدُّ الْعَقْلَ وَ يُمْرِىءُ الطَّعَامَ.

کاسنی

کاسنی درمان هزار درد است هیچ دردی در درون انسان نیست مگر که کاسنی آن را نابود می سازد. ( بحار الانوار ۲۰۹٫۶۶ + الکافی ۳۶۳٫۶)

امام رضا درباره ی سبزیجات فرمود: بهترین آنها... کاسنی و کاهو می باشد. (الدعوات ۱۵۹ حدیث ۴۳۶ به نقل از دانشنامه ی احادیث پزشکی شماره ۱۶۹۰)

محمد بن اسماعیل گفت شنیدم امام رضا می فرماید: کاسنی شفای هزار درد است هیچ دردی در شکم انسان نیست مگر این که با کاسنی خوب میشود.

و نیز افزود: روزی امام رضا را برای یکی از خدمتکاران که گرفتار تب و سردرد میشد کاسنی خواست و فرمود تا آن را بکوبند، سپس آن را روی کاغذ پهن کرد و روی آن روغن بنفشه ریخت و این مخلوط را روی پیشانی گذاشت.

سپس فرمود آگاه باشید که این مخلوط تب را از میان می برد و برای سردرد، مفید و آن را از میان میبرد. (بحار الانوار ۲۱۶٫۶۲ + الکافی ۳۶۳٫۶)

کندر

به زنان باردارتان، کندر بخورانید؛ اگر در شکم زن پسر باشد باهوش دانا و شجاع میشود و اگر دختر باشد خوش چهره و خوش اخلاق می شود و باسن او بزرگ و نزد همسرش دوست داشتنی خواهد بود.(بحار الانوار ۴۴۴٫۶۶ + الکافی ۲۳٫۶)

کندر فراوان بخورید و آن را در دهان نگه دارید و بجوید و من جویدن آن را بیشتر دوست دارم و بلغم معده را از میان می برد، عقل را زیاد و غذا را گوارا می سازد. (بحار الانوار ۴۴۴٫۶۶)

گوش درد

هر که می خواهد گوشهایش درد نکند هنگام خواب در گوشها، پنبه هر که می خواهد گوشهایش درد نکند هنگام خواب در گوشها، پنبه بگذارد.

حسين بن خالد گفت به امام رضا عرض کردم: مردم بر این امام رضا فرمود دروغ گفته اند ولی هر که چهل روز گوشت

امام رضا فرمود دروغ گفته اند ولی هر که چهل روز گوشت نخورد اخلاق و بدن او تغییر میکند زیرا نطفه در مدت چهل روز تغییر شکل می یابد. (بحار الانوار ۶۷٫۶۶ + الکافی ۳۰۹٫۶)

سهل بن زیاد از یکی از یارانش که گمان میکنم محمد بن اسماعیل باشد گفته است: یکی از ما در حضور ابوالحسن الرضا از گوشت سخن به میان آورد و گفت هیچ گوشتی گواراتر از گوشت بز نیست.

امام رضا نگاهی به او انداخت و فرمود: اگر خداوند، گوشتی گواراتر از گوشت میش آفریده بود همان را به جای قربانی کردن اسماعیل می فرستاد.(بحار الانوار ۱۳۱٫۱۲ + الکافی ۳۱۰٫۶)

خُذِ الْمَاشَ الرَّطبَ فِي أَيَّامِهِ وَ دُقَّةُ مَعَ وَرَقِهِ وَاعْصِرِ الْمَاءَ وَاشْرَبهُ علَى الرِّيقِ وَاطلِهِ عَلَى الْبَهَقِ.

قالَ: فَفَعَلْتُ فَعُوفِيتُ.

السمك

مَنْ حَشِيَ الشَّقِيقَةَ وَالشَّوصَةَ فَلا يَنْمَ حِينَ يَأْكُلُ السَّمَكِ الطَّرِى صيفاً وشتاء.

الْإِعْتِسَالُ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ بَعْدَ أَكْلِ السَّمَكَ يُورِثُ الْفَالِجَ. السواك

السِّواكُ يَجْلُوَ الْبَصَرَ وَيَنْبِتُ الشَّعْرَ وَيَذْهَبُ بِالدَّمْعَةِ.

إِنَّ أَجْوَدَ مَا اسْتَكْتَ بِهِ ليفُ الْأَراكِ، فَإِنَّهُ يَجْلُوَ الْأَسْنانَ وَ يُطَيِّبُ النَّكَهَةَ وَ يَشُدُّ اللَّثَهَ وَ يُسَنِّنُها، وَ هُوَ نَافِعٌ مِنَ الْحَفَرِ إِذَا كَانَ بِاعْتِدالِ.

وَالْأَكثَارُ مِنْهُ يُرِقُ الْأَسْنانَ وَيُزَعَزِعُها وَ يُضْعَفُ أُصولها

فَمَنْ أَرَادَ حِفْظُ الْأسْنانِ فَلْيَأْخُذْ قرنَ الْإِيلِ مُحرَقاً وَكَرْمازَجاً وَسُعْداً وَ وَرداً وَسُنْبُلَ الطَّيبِ وَحَبَّ الأثلِ أجزاءً سَواءٌ وَ مِلْحاً أَندرانياً رُبْعَ جُزْءٍ فَيَدُقُّ الْجَمِيعَ نَاعِماً وَ يَستَنَّ بِهِ، فَإِنَّهُ يُمْسِكُ الْأَسْنانَ وَ يَحْفَظُ أصُولَها مِنَ الْآفاتِ الْعَارِضَةِ.

ماش تازه را در فصل نوبر خودش بردار و همراه با برگش بکوب و آب آن را بگیر و ناشتا بخور و بر روی بمال

مرد گفت: این کار را انجام دادم و خوب شدم.

ماهی

هر که از درد شقیقه و شکم میترسد در تابستان و زمستان نباید پس از خوردن ماهی تازه بخوابد. (بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲ و ۳۲۱)

غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهی، سبب فلج خواهد شد. (بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲ و ۳۲۱)

مسواک

مسواک زدن نور چشم را بیشتر میکند و مو می رویاند و آب ریزی چشم را از میان می برد. (بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲ و ۳۲۱)

مرغوب ترین چیزی که با آن مسواک میزنی بوته ی اراک است که دندان را تمیز دهان را خوشبو لثه ها را محکم و مفید در برابر پوسیدگی دندان میباشد هرگاه به مقدار اعتدال مصرف شود.

و زیاده روی در استفاده از آن دندانها را نازک و لق میکند و ریشه ی دندان را سست میگرداند.

پس هر که میخواهد دندانهای خود را سالم نگه دارد مقدار مساوی از سوخته ی شاخ بز کوهی گزمانگ میوه ی درخت گز)، سعد، گل، سنبل الطيب، حب الأثل و یک چهارم این مقدار نمک اندرانی (بلور) بردارد و همه را بکوبد و با این مخلوط مسواک بزند که دندانها را محکم می سازد و از ریشه ی دندانها در برابر آفتهایی که می رسد محافظت میکند.(بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲ و ۳۲۱) 

و هر که میخواهد دندانهایش سفید باشد مقداری نمک بلور و به همان مقدار کف دریا بردارد و خوب پودر کند و با آن مسواک بزند.

معمر بن خلاد از امام رضا روایت کرده است که حضرت هنگامی که در خراسان بود پس از خواندن نماز صبح، در مکان خواندن نمازش مینشست و کیسه ای را که در آن چند مسواک بود می آوردند و با همه ی آنها مسواک میزد سپس مقداری کندر می آوردند و حضرت آن را می جوید سپس این کار را به پایان رسانده و نزد او قرآنی می آوردند و از روی آن تلاوت می فرمود. (بحار الانوار ۱۳۰٫۸۶ + من لا يحضره الفقيه ۵۰۴٫۱)

در کتاب طب الائمه خالد قماط گفته است: علی بن موسی الرضاء برای بلغم این دواها را تجویز کرد و فرمود:

یک مثقال هلیله ی زرد دو مثقال خردل یک مثقال عاقر قرحا بردار و به شکل پودر در بیاور و ناشتا با آن مسواک بزن که بلغم را از میان می برد دهان را خوشبو می سازد و دندانها را محکم میگرداند اگر خداوند متعال بخواهد. (بحار الانوار ۳۲۴٫۶۲)

مویز

هر که میخواهد حافظه اش قوی شود هر روز ناشتا هفت مثقال مویز بخورد.

نان برنجی

چیزی سودمندتر از نان برنجی به درون شکم فرد مبتلا به سل راه نیافته

خبز اليابس

الْخُبْزُ الْيَابِسُ يَهْضِمُ الْأَتْرُج.

الحمص

عَنْ أَحْمَدِ بن مُحمَّد بن أبى نصر عن الامام الرضاء : الْحِمَّصُ جَيِّدُ لِوَجَعِ الظَّهْرِ.

و كان يدعو بِهِ قَبْلَ الطَّعَامِ وَبَعْدَهُ.

الملح

حَدَّثنا أبو حامد أَحْمَدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الحُسَيْن الثعالبي قَالَ: حَدَّثَنَا أَبو أَحْمَد عَبْدِ الله بْن عَبْد الرَّحْمَن المعروف بالصفواني قال قَدْ خَرَجَتْ قَافِلَةٌ مِنْ خُراسانَ إِلَى كِرْمانَ فَقَطَعَ النُّصُوصُ عَلَيْهِمُ الطَّرِيقَ وَ أَخَذُوا مِنْهُمْ رَجُلاً اتَّهَمُوهُ بِكَثْرَةِ الْمَالِ فَبَقِيَ فِي أَيْدِيهِمْ مُدَّةً يُعَذِّبُونَهُ لِقَفْتَدِيَ مِنْهُمْ نَفْسَهُ وَأَقَامُوهُ فِي الثَّلْجِ فَشَدُّوهُ وَ مَلَبُوا فَاهُ مِنْ ذَلِكَ الثَّلْجِ فَرَحِمَتْهُ امْرَأَةُ مِنْ نِسَائِهِمْ فَأَطْلَقَتْهُ وَ هَرَبَ فَانْفَسَدَ فَمُهُ وَ لِسَانُهُ حَتَّى لَمْ يَقْدِرْ عَلَى الْكَلَامِ.

ثُمَّ انْصَرَفَ إِلَى خُراسانَ وَ سَمِعَ بِخَبَرِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضا وَ أَنَّهُ بِنَيْسابُورَ فَرَأَى فيها رَأَى النَّائِمُ كَأَنَّ قَائِلاً يَقُولُ لَهُ: إِنَّ ابْنَ رسول الله ﷺ قَدْ وَرَدَ خُراسانَ فَسَلْهُ عَنْ عِزَّتِكَ فَرُبَّما يُعَلِّمُكَ دَواءً ما تَنْتَفِعُ بِهِ.

نان خشک

خوردن نان خشک، ترنج را هضم می کند. (بحار الانوار ۲۷۵٫۶۶ در طب الائمه به جای ترنج پنیر آمده است.)

نخود

احمد بن محمد أبي نصر از امام رضاء روایت کرده است که امام فرمود: نخود برای کمر درد خوب می باشد.

و حضرت رضا پیش و پس از هر غذا، نخود می خواست. (الكافي ۳۴۳٫۶ وفي بحار الانوار عن الامام الصادق مع اختلاف يسير يعنى ليس فيه ذيله.)

 نمک

در کتاب عیون اخبار الرضا از عبدالله بن عبد الرحمان معروف به صفوانی روایت شده است کاروانی از خراسان به سوی کرمان رفت راهزنان راه را بر مسافران بستند و مردی را که گمان میکردند دارایی بسیاری دارد گرفتند. مرد مدتی در اسارت دزدان بود و او را شکنجه دادند تا این که توانست مقداری پول به آنها بدهد و خودش را آزاد سازد. دزدان مرد را در میان برف رها و دهانش را از برف پر کرده و بستند. همسر یکی از راهزنان دلش به حال مرد سوخت و او را آزاد کرد و مرد را فراری داد ولی دهان و زبان مرد آسیب دید

سپس به خراسان برگشت و شنید امام علی بن موسی الرضا در نیشابور است. در خواب دید گویا یک نفر به او میگوید: فرزند پیامبر خدا به خراسان آمده است درباره ی بیماری خودت از حضرت بپرس شاید دارویی به تو یاد دهد که از آن سود ببری

قَالَ فَرَأَيْتُ كَأَنِّي قَدْ قَصَدْتُهُ وَ شَكَوْتُ إِلَيْهِ مَا كُنْتُ دُفِعْتُ إِلَيْهِ وَ أَخْبَرْتُهُ بِعِلَّتى فَقَالَ خُذِ الْكَمُّونَ وَ السَّعْتَرَ وَ الْمِلْحَ وَ دُقَّهُ وَ خُذْ مِنْهُ فِي فَمِكَ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلاثاً فَإِنَّكَ تُعَافَى.

فَانْتَبَهَ الرَّجُلُ مِنْ مَنامِهِ وَلَمْ يُفَكِّرْ فيما كانَ رَأَى فِي مَنَامِهِ وَ لا اعْتَدَّبِهِ حَتَّى وَرَدَ بِابَ نَيْسابُورَ فَقِيلَ إِنَّ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا قَدِ ارْتَحَلَ مِنْ نَيْسابور وَ هُوَ بِرِباطِ سَعْدٍ فَوَقَعَ فِي نَفْسِ الرَّجُلِ انْ يَقْصِدَهُ وَ يَصِفَ لَهُ أَمْرَهُ لِيَصِفَ لَهُ مَا يَنْتَفِعُ بِهِ مِنَ الدَّواءِ فَقَصَدَهُ إِلَى رباطِ سَعْدٍ فَدَخَلَ إِلَيْهِ فَقَالَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ كَانَ مِنْ أَمْرِي كَيْتَ وَ كَيْتَ وَ قَدِ انْفَسَدَ عَلَيَّ فَمَى وَ لِسانى حَتَّى لَا أُقْدِرُ عَلَى الْكَلَامِ إِلَّا بِجُهْدٍ فَعَلِّمْنِي دَواء أَنْتَفِعُ بِهِ فَقَالَ أَلَمْ أُعَلِّمْكَ اذْهَبْ فَاسْتَعْمِلْ مَا وَصَفْتُهُ لَكَ فِي مَنامِكَ فَقَالَ لَهُ الرَّجُلُ يَا ابْنُ رَسولِ اللهِ إِنْ رَأَيْتَ أَنْ تُعِيدَهُ عَلَى فَقَالَ لِي خُذْ مِنَ الْكَمُونِ وَ السَّعْتَرِ وَ الْمِلْحِ فَدُقَّهُ وَ خُذْ مِنْهُ فِي فَمِكَ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلاثاً فَإِنَّكَ سَتُعافى قَالَ الرَّجُلُ فَاسْتَعْمَلْتُ مَا وَصَفَهُ لَى فعوفيت.

قال أبو حامد أَحْمَدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ الثعالبي سَمِعْتُ أَبَا أَحْمَد عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدُ الرَّحْمَنِ الْمَعْروف بالصفواني يَقُولُ رَأَيْت هَذا الرَّجُل وَ سَمِعْتُ مِنْهُ هذه الحكاية.

مرد گفت: در خواب احساس کردم نزد حضرت رفتم و از آن چه گرفتار شده بودم شکایت نمودم حضرت به من فرمود مقداری زیره و آویشن و نمک بردار و نرم کن و روزی دو یا سه مرتبه در دهان خودت نگه دار تا خوب شوی

مرد از خواب بیدار شد و به آن چه در خواب دیده بود فکر نکرد و به آن اعتنا نکرد تا این که به دروازه ی نیشابور رسید به او گفته شد علی بن موسی الرضا از نیشابور بیرون رفته و در رباط کاروانسرای سعد است.

مرد تصمیم گرفت به سوی حضرت برود و بیماری خودش را بگوید تا شاید دارویی سودمند به او داده شود.

به سوی رباط سعد رفت و داخل کاروانسرا شد و به حضرت گفت: ای پسر پیامبر خدا! ماجرای من چنین و چنان است و دهان و زبانم آسیب دیده است به طوری که به سختی میتوانم حرف بزنم به من دوایی یاد بدهید تا از آن سود ببرم.

امام رضا فرمود: آیا به تو یاد ندادم؟ برو و آن چه را در خواب گفتم انجام بده.

آن مرد گفت: ای پسر پیامبر خدا اگر مصلحت میدانی آن را دوباره برایم تکرار کنید.

امام رضا به من فرمود مقداری زیره، آویشن، و نمک را با یکدیگر مخلوط و مقداری از آن در هر روز دو یا سه مرتبه در دهان بگذار که خوب خواهی شد.

مرد گفت: استفاده کردم از دارویی که حضرت برایم تجویز فرمود و خوب شدم..

وجية الغذائيه

الَّذِي يَجِبُ أَنْ يَكُونَ أَكْلُكَ فِي كُلِّ يَوْمٍ عِنْدَمَا يَمْضَى مِنَ النَّهَارِ ثمان ساعات أكْلَةً واحِدَةً، أَوْ ثَلاثَ أَكَلاتٍ في يَوْمَيْنِ، تَتَغَذَّى باكِراً في أَوَّلِ يَوْمٍ ثُمَّ تَتَعَشَى؛ فَإِذَا كَانَ فِي الْيَوْمِ الثَّانِي عِنْدَ مُضَى ثَمَانِ ساعاتٍ مِنَ النَّهَارِ أَكَلْتَ أكْلَةً واحِدَةً وَ لَمْ تَحْتَجِ إِلَى الْعَشَاءِ وَلْيَكُنْ ذلِكَ بِقَدَرٍ لَا يَزِيدُ وَلَا يَنْقُصُ.

إِنَّ فِي الْجَسَدِ عِرْقاً يُقالُ لَهُ الْعَشَاءُ: فَإِنْ تَرَكَ الرَّجُلُ الْعَشَاءَ لَمْ يَزَلْ يَدْعُو عَلَيْهِ ذَلِكَ الْعِرْقُ إِلَى أَنْ يُصْبِحُ، يَقولُ: أَجَاعَكَ اللهُ كما أجَعتَتي وَ أَطْمَأَكَ اللهُ كما أَطْمَأْتَنى فَلا يَدَعَنَّ أَحَدُكُم الْعَشَاءَ وَ لَوْ بِلُقْمَةٍ مِنْ خُبْرٍ أَوْ شَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ.

إِذَا اكْتَهَلَ الرَّجُلُ فَلا يَدَعُ أَنْ يَأْكُلَ بِاللَّيْلِ شَيْئًا، فَإِنَّهُ أَهْدِى لِلنَّوْمِ وَأَطْيَبُ لِلنَّكَهَةِ.

إِبْدَأُ فِي أَوَّلِ طَعَامِكَ بِأَخَفِّ الْأَغْذِيَةِ الَّتِي يَغْتَذِى بَدَنَكَ بِقَدْرِ عادَتِكَ وَبِحَسَبٍ وَطَنِكَ وَنَشَاطِكَ وَزَمَانِكَ.

الجزر

الْجَزَرُ أَمَانُ مِنَ الْقَولَنْجِ وَالْبَوَاسِيرِ وَيُعِينُالحَدْرِ مِنْ بَعْضِ الْأَطْعَمَةِ

وَ يَنْبَغِى أَنْ تَحذر يا أميرُ أنْ تجمع في جَوْفِكَ الْبِيضِ وَ السَّمَک في حال واحِدَةٍ، فَإِنَّهُما إِذَا اجْتَمِعا ولدا القولنج و رياح البواسير و وجع الأضراس.

و به اندازه یک دانه از تریاق اکبر را در آب حل کن و بخور که تنها در زمستان خوردن آن لازم است و اگر تابستان باشد پس از خون دادن سکنجبین که خوب جوشیده شده که اگر چنین کنی از لقوه، سفیدی پوست) و جذام به خواست خداوند متعال در امان خواهی بود

مکیدن انار ترش و شیرین خون را به حرکت وا میدارد و غذای شور و بدون نمک تا سه ساعت مصرف نشود که چه بسا به بیماری جرب مبتلا شود.

و اگر فصل زمستان حجامت انجام شود گوشتها (گوشت تیهو) استفاده کن و از آن شراب حلالی که گفتم بنوش

مكان حجامت را با روغن خیری و گلاب چرب کن و مقداری آب مخلوط با مشک بر سر بریز و اما در تابستان هرگاه حجامت کردی سکنجبین گوشت بدون چربی و نیشکر بخور استفاده از خمیر روغن بنفشه و گلاب و کافور خوب است و از آن شراب که توصیف کردم استفاده کن بپرهیز از این که پس از حجامت زیاد حرکت کنی و خشمگین شوی و یا در همان روز با همسرت همبستر شوی

پرهیز غذایی

ای امیر بپرهیز از این که همزمان تخم مرغ و ماهی بخوری که اگر با هم در معده جمع شوند سبب قولنج و باد بواسیر و درد دندان می شود.

وَالدِّينُ وَ النَّبِينُ الَّذى يَشرِبُهُ أَهْلِه إِذَا اجْتَمِعًا وَلدَا النَّقْرِسَ وَ الْبَرَصَ.

وَ إِدامَةُ أَكْلِ الْبَصَلِ يُولِدُ الكلف فِي الْوِجْهِ وَ أَكْلُ الْمُلُوحَةِ وَ اللَّحْمَانِ الْمَمْلُوحَةِ وَ أَكْلُ السَّمَكِ الْمَملوحِ بَعْدَ الْحِجَامَةِ وَ الْفَصْدِ للعروقِ يَولَدًا الْبَهَقَ وَ الْجَرَبَ.

وَ إِدْمَانُ أَكْلِ كُلَى الغم و أجوافها يغير (يعمكر) الْمَثانَةَ وَ دُخول الْحَمَامِ عَلَى الْبَطْنِهِ يَولَدُ الْقَولَنْجَ.

خوردن شیر با نبیذی که شرابخواران از خوردن آن پرهیز نمیکنند! سبب نقرس و برص شود.

زیاد خوردن پیاز سبب تولید لکه هایی در صورت می شود. خوردن نمک و گوشت قورمه شور و ماهی شور پس از حجامت و رگ زدن سبب سفیدی پوست و جرب میشود.

زیاد خوردن کلیه گوسفند و اعضای درونی مانند سیرابی توصیه نمیشود و داخل شدن به حمام با شکم پر قولنج می آورد.

الحَدْرِ مِنْ بَعْضِ الْأَطْعَمَةِ

وَ يَنْبَغِى أَنْ تَحذر يا أميرُ أنْ تجمع في جَوْفِكَ الْبِيضِ وَ السَّمَک في حال واحِدَةٍ، فَإِنَّهُما إِذَا اجْتَمِعا ولدا القولنج و رياح البواسير و وجع الأضراس.

پرهیز غذایی

ای امیر بپرهیز از این که همزمان تخم مرغ و ماهی بخوری که اگر با هم در معده جمع شوند سبب قولنج و باد بواسیر و درد دندان می شود.

وَالدِّينُ وَ النَّبِينُ الَّذى يَشرِبُهُ أَهْلِه إِذَا اجْتَمِعًا وَلدَا النَّقْرِسَ وَ الْبَرَصَ.

وَ إِدامَةُ أَكْلِ الْبَصَلِ يُولِدُ الكلف فِي الْوِجْهِ وَ أَكْلُ الْمُلُوحَةِ وَ اللَّحْمَانِ الْمَمْلُوحَةِ وَ أَكْلُ السَّمَكِ الْمَملوحِ بَعْدَ الْحِجَامَةِ وَ الْفَصْدِ للعروقِ يَولَدًا الْبَهَقَ وَ الْجَرَبَ.

وَ إِدْمَانُ أَكْلِ كُلَى الغم و أجوافها يغير (يعمكر) الْمَثانَةَ وَ دُخول الْحَمَامِ عَلَى الْبَطْنِهِ يَولَدُ الْقَولَنْجَ.

خوردن شیر با نبیذی که شرابخواران از خوردن آن پرهیز نمیکنند! سبب نقرس و برص شود.

زیاد خوردن پیاز سبب تولید لکه هایی در صورت می شود. خوردن نمک و گوشت قورمه شور و ماهی شور پس از حجامت و رگ زدن سبب سفیدی پوست و جرب میشود.

زیاد خوردن کلیه گوسفند و اعضای درونی مانند سیرابی توصیه نمیشود و داخل شدن به حمام با شکم پر قولنج می آورد.