طب الرضا(ع) - طب و درمان در اسلام  ( 53-56 ) شماره‌ی 5062

موضوعات

سيره امام رضا (عليه السلام) > سيره فردی ‌ عبادی > بهداشت و نظافت > حجامت

خلاصه

هرگاه خواستی حجامت کنی در روزهای دوازدهم تا پانزدهم ماه حجامت کن زیرا حجامت در این روزها به بدن صحت بیشتری میبخشد از این روزها که گذشت و ماه رو به کاستی نهاد حجامت مکن مگر آن که ناچار به خون گرفتن باشی علتش این است که با کوچکتر شدن هلال ماه از هیجان خون نیز کاسته می شود و با بزرگتر شدن آن هیجان خون هم افزایش می یابد.

متن

خواص حجامت و رگ زنی

هرگاه خواستی حجامت کنی در روزهای دوازدهم تا پانزدهم ماه حجامت کن زیرا حجامت در این روزها به بدن صحت بیشتری میبخشد از این روزها که گذشت و ماه رو به کاستی نهاد حجامت مکن مگر آن که ناچار به خون گرفتن باشی علتش این است که با کوچکتر شدن هلال ماه از هیجان خون نیز کاسته می شود و با بزرگتر شدن آن هیجان خون هم افزایش می یابد. (رضی الدین حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، جلد اول، ص ۱۷۶)

حجامت باید به اندازه سنی که از آدمی گذشته است صورت گیرد کسی که بیست سال دارد هر بیست روز یک مرتبه حجامت کند سی ساله هر سی روز یک بار چهل ساله هر چهل روز یک بار و به همین ترتیب بدان که حجامت خون خود را از مویرگهای پراکنده در گوشت می گیرد؛ گواه بر این سخن هم آن است که در حجامت بر خلاف رگ زدن انسان دچار ضعف نمی شود.

حجامت گودی پس گردن برای رفع سنگینی سر مفید است و حجامت سر و صورت و چشم را سبک میسازد و برای درد دندانها نافع است گاهی اوقات هم برای علاج این چیزها به جای حجامت رگ زنی میکنند.

گاه برای معالجه جوشها و زخم های دهان و خرابی لثه ها و دیگر بیماری های دهان زیر چانه را حجامت میکنند.

حجامت میان دو شانه برای درمان تپش قلب که از امتلای معده و حرارت باشد مفید است.

حجامت ساقهای پا ورم کلیه ها و مثانه و رحم را تخفیف میدهد و خون حیض را روان می سازد منتها بدن را ضعیف و لاغر میکند و گاه باعث کم سویی غالباً توأم با آبریزش چشم میشود.

ولی برای افرادی که مبتلا به جوش و دملهای جلدی هستند نافع است.

برای کاستن از درد حجامت باید در مرتبه اول که شاخ حجامت را بر محل می گذارند آهسته و به تدریج بمکد و در مرتبه دوم و سوم بر شدت و مدت مکیدن بیفزایند. پیش از آن که نیشتر زند باید با تکرار گذاشتن شاخ حجامت و مکیدن آن کاری کند که موضع حجامت خوب سرخ شود بیشتر باید کاملا تیز باشد و محل حجامت نیز باید قبل از نیشتر زدن با روغن مالش داده شود.

محل رگ زنی را هم باید با روغن بمالند چون این کار از درد آن می کاهد، همچنین نیشتر را با روغن چرب کنند بعد از تمام شدن حجامت نیز باید محل آن را با روغن مالش دهند.

هنگام رگ زنی باید کمی از روغن روی رگ بچکانند تا رگ مورد نظر ناپدید نگردد و اشتباه نشود.

رگ زن باید رگی را انتخاب کند که در جاهای کم گوشت بدن است زیرا هر چه گوشت روی رگها کمتر باشد درد آن کمتر خواهد بود.

دردناکترین رگها در هنگام رگ زنی رگیست در ظاهر ساعد و رگ پشت دست است چون گوشت زیادی روی آنها را گرفته است اما رگ پشت دست اگر روی آن ها را گوشت نگرفته باشد دردشان کمتر است.

لازم است محل رگ زنی را مخصوصاً در زمستان با آب گرم کمپرس کنند تا خون در آن ظاهر شود این کار پوست را نرم و درد را کم و رگ زنی را آسان می کند.

علاوه بر تمام این مواردی که گفتیم دوازده ساعت قبل از خون گیری باید از مقاربت با زنان خودداری شود باید در روزی حجامت کرد که هوا صاف و روشن باشد و ابری و طوفانی نباشد.

خون باید به اندازه ای خارج شود که رنگش تغییر کند و به محض روشن شدن رنگ خون خون گیری را قطع کند.

در روزی که حجامت کرده ای به حمام مرو زیرا موجب درد میشود اما در همان ساعت از ریختن آب گرم بر سر و بدنت غفلت مکن

بعد از حجامت کردن همان طور که گفته شد؛ از رفتن به حمام پرهیز کن که باعث تب دائمی میشود.

چون جای حجامت خود را شستی تکه ای پارچه کرکی یا ابریشمی نرم و یا هر پارچه نرم دیگری بر محل حجامت بگذار و از داروهای مسکن استفاده کن اگر در فصل زمستان است آن را بدون مایعات بخور و اگر تابستان است با سکنجبین جوشیده میل کن که اگر این دستور را به کار بندی از بیماری لقوه و بهتک و پیسی و جذام در امان خواهی بود.

از مکیدن انار ملس غفلت مکن زیرا این نوع انار جان را نیرو و خون را حیات می بخشد. (شیخ کلینی اصول کافی، جلد ششم، ص ۳۴۴)

تا چهل دقیقه پس از حجامت نمک و غذای شور نخور زیرا باعث بیماری گال میشود اگر در زمستان حجامت کردی گوشت تیهو بخور و از بالای آن از همان شربتی که برایت شرح دادم بنوش

محل حجامت را با روغن خیری و گلاب و کمی مشک چرب کن و پس از تمام شدن عمل حجامت مقداری از این مخلوط را هم بر فرق سرت بریز

اما اگر در تابستان حجامت نمودی آشی که از سرکه و گوشت و بلغور و میوه خشک پزند و یا از گوشت و پوست گوساله غذا درست کن و بخور و یا از خوراکی که از گوشت جوجه مرغ جوان و ادویه خوشبو به حسب احتیاج تهیه کنند و قسمتی از آن را با آب میوه های ترش میجوشانند و یا از گوشتی که با سرکه و خردل می پزند. (کاظمی خلخالی زین العابدین طب و درمان در اسلام، ص ۵۷)

بخور روغن بنفشه و گلاب و کمی کافور به سر بدهید و بعد از غذا خوردن از آن شربتی که قبلاً گفته بودیم بنوشید.

در روزی که حجامت میکنی از حرکت زیاد و عصبانیت و عمل مقاربت پرهیز کن

از خوردن همزمان تخم مرغ و ماهی خودداری ورزید زیرا خوردن این دو با هم تولید قولنج و بواسیر و درد دندان میکند.

انجیر و مشروب ننوشید اگر با هم خورده شود تولید نقرس و پیسی می کند. مشروب حرام است.

مداومت در خوردن پیاز باعث دانه هایی است شبیه کنجد در روی پوست صورت می شود.

خوردن غذاهای شور و گوشتهای نمک سود و همچنین خوردن ماهی شور بعد از عمل حجامت و رگ زنی رگها تولید پیسی و خارش در پوست می کند.

حمام رفتن با معده پر قولنج می آورد. (دریایی دکتر محمد نامه زرین سلامت بنیاد پژوهشهای اسلامی، ص ۸۳-۸۷ )

مخاطب

جوان ، میانسال

قالب

کارگاه آموزشی ، کتاب داستان كوتاه