فرشته ای هر شب جمعه ما را میخواند

توبه و استغفار

حضرت عبدالعظیم حسنی از ابراهیم بن محمود نقل میکند که گفت:

خدمت امام رضا شرفیاب شدم و به ایشان عرض کردم ای زاده رسول خدا نظر شما درباره این سخن پیامبر اکرم که در میان مردم شایع شده چیست که میگویند پیامبر اکرم فرموده

خداوند در هر شب جمعه از عرش به آسمان دنیا که بر فراز این زمین خاکی است نازل میشود آیا این روایت صحیح است یا خیر؟

حضرت رضا فرمود: خداوند لعنت کند و از رحمت و آمرزش خود دور سازد کسانی را که معنی و مفهوم واقعی سخنان را تغییر داده تحریف میکنند. به خدا سوگند رسول خدا له هرگز چنین سخنی بیان نفرموده؛ بلکه آن حضرت فرمود: از جانب خداوند در ثلث آخر هر شب به ویژه در شب جمعه فرشته ای به آسمان دنیا نازل میشود و به دستور خداوند فریاد می زند

«هَلْ مِنْ سَائِلٍ فَأُعْطِيَهُ؟ هَلْ مِنْ تَائِبِ فَأْتُوبَ عَلَيْهِ؟ هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ فَأَغْفِرَ لَهُ؟».

آیا کسی هست از من چیزی بخواهد تا به او عطا کنم؟

آیا توبه کننده ای هست که از گناهان خود توبه و انابه کند تا من توبه او را بپذیرم و از اعمال ناشایسته وی در گذرم؟

آیا کسی هست که از من طلب آمرزش و مغفرت نماید تا من از گناهانش در گذرم و او را ببخشم و عفو نمایم؟

بعد آن فرشته چند لحظه ساکت میشود و دوباره فریاد میزند:

«يَا طَالِبَ الْخَيْرِ أَقْبِلْ، وَ يَا طَالِبَ الشَرَّ أَقْصِرُ».

ای جویندگان و طالبان خیر به سوی خدا رو آورید و ای رهروان و طالبان شر از گناه و نابکاری دست بردارید و دوری کنید.

این فرشته مأمور حق تعالی در دل شب همچنان به این سخنان ادامه می دهد تا صبح شود در وقت طلوع آفتاب هنگامی که صبح شد، به جایگاه خود در ملکوت آسمانها باز میگردد. (1) 1. من لا يحضر الفقيه، حدیث ۱۲۴۰؛ توحید، شیخ صدوق، ص ١٧٦ ، باب ۲۸ ؛ امالی شیخ صدوق، مجلس ۶۴ ، محجة البيضاء ، ج ۲، ص ١٦ ؛ وسائل، ج ۵، ص ۷۳؛ بحار، ج ۸، ص ۲۶۵ ؛ احتجاج طبرسی، ص ۴۱۰. )

این حقیقت سخن پیغمبر اکرم ﷺه است نه آن چه مردم از قول آن حضرت شایع کرده اند.

این حدیث شریف یک منشور الهی برای مسلمانان است به ویژه ما شیعیان اهل بیت پیغمبر له تا قدر شبهای عمر خود را بدانیم و از این ساعات مبارک برای نجات و رهایی خود و تقرب و نزدیکی به حق تعالی به خوبی استفاده کنیم؛ چرا که هر شبی ممکن است برای انسان شب قدر باشد.

امام علی بن موسی الرضا در این باره می فرماید

«طُوبَى لِمَنْ كَانَ... بَكَى عَلَى خَطِيئَتِهِ».

«خوشا به حال کسی که بر گناهان خود گریه کند. »(1) 1. فقه الرضا الله ، باب ١٠٦ ، ص ۳۸۰ . )

عليك بكثرَةِ الْإِسْتِغْفار»

«بر تو باد به زیاد استغفار کردن. »(2) . فقه الرضا ال ، باب ۳۱ ، ص ۲۱۵ . )

«مَثَلُ الْاِسْتِغْفَارِ مَثَلُ وَرَقٍ عَلَى شَجَرَةٍ تُحَرَّكُ فَيَتَنَا وَ الْمُسْتَغْفِرُ مِنْ ذَنْبِ وَ يَفْعَلُهُ كَالْمُسْتَهْزِي بِرَبِّهِ».

مثل استغفار - طلب آمرزش و مغفرت کردن - مثل برگهای درختی است که وقتی آن درخت را تکان میدهند برگهایش می ریزد. - توبه و استغفار این چنین گناهان را میریزد و پاک میکند. ولی کسی که از گناه استغفار میکند و بعد مرتکب گناه میشود مثل کسی است که پروردگار را به مسخره گرفته است. »(3) اصول کافی، ج ۴، ص ٢٦٦ ؛ بحار، ج ۹۰ ، ص ۲۸۵ ؛ محجة البيضاء، ج ۲، ص ۳۱۷ )

امام رضا الله فرمود: هفت چیز بدون هفت چیز مسخره و ریشخند کردن است

۱ - کسی که به زبان استغفار کند و طلب آمرزش نماید، ولی در دل از گناهان خود نادم و پشیمان نباشد؛ او در حقیقت خود را مسخره کرده است.

۲ - کسی که از خداوند طلب موفقیت و توفیق روز افزون نماید ولی در این راه سعی و تلاش نکند خود را مسخره کرده است.

3- کسی که احتیاط را پیشه کند و خود را محتاط بداند ولی در انجام هر کاری پروا نداشته باشد خود را مسخره کرده است. *(یکی از این دو جمله در بعضی منابع نیست و تمام منابع فقط شش موضوع را نقل کرده اند. احتمالاً یکی از این دو جمله در منابع مذکور ساقط شده، که با استناد به مجموعه منابع هفت موضوع در این جا تکمیل می شود. )

۴ - کسی که به یاد مرگ باشد ولی خود را برای مردن آماده نکند خود را مسخره کرده است.

 ۵ - کسی که از خداوند خواهان بهشت باشد اما در سختی ها صبور و شکیبا نباشد خود را مسخره کرده است.

 ۶- کسی که از عذاب آتش دوزخ به خدا پناه ببرد، ولی هواهای نفسانی و شهوات دنیوی را ترک نکند خود را مسخره کرده است.

7- کسی که به یاد خدا باشد ولی برای ملاقات با او شتاب نکند و مشتاق دیدار او نباشد در حقیقت خود را مسخره کرده است. (1) . بحار، ج ۷۵، ص ۳۵۹؛ مجموعه ورام ، ج ۲، ص ۱۱۰ ؛ مسند الرضا ال ، ج ۱، ص ص ۲۸۳ ؛ آثار الصادقین، ج ۲۸ ، ص ۲۴۵ ؛ مواعظ العدديه، ص ۳۲۸ . ۲ سوره قیامت، آیه ۲۲ ، ۲۳ . )

176

لوازم عیش و سعادت زندگی

درباره بعضی از مسایل زندگی تلخ و شیرین یک روز امام علی بن موسى الرضا لله در جمع یاران و پیروان خود فرمود

مَنْ أَصْبَحَ مُعافى فى بَدَنِهِ، مُخَلاً في سِربِهِ عِنْدَقُوتُ يَومِهِ، فَكَأَنَّمَا خِيْرَت لَهُ الدُّنْيَا».

کسی که شب را در حالی صبح کند که بدنش سالم و خاطرش آسوده و خوراک روزانه خود را در اختیار داشته باشد مثل این است که تمام خیر و خوشی دنیا را برای او فراهم کرده اند. »(3) من لا يحضر الفقيه، ح ۵۹۱۹ ؛ مواعظ شيخ صدوق؛ جامع السعادات، ج ۲، ص ۸۸ ، باب زهد. )

پس وای به حال آن بدبختی که مریض و بیمار، مضطرب و نگران و گرسنه و فقیر باشد. برای چنین کسی مرگ بهتر از زندگی است.

به روایت دیگر حضرت فرمود: «الْمِسْكِنَةُ مِفْتَاحُ الْبُوسِ».

«فقر و تنگدستی کلید رنج اندوه و بدبختی است. »(4) . بحار، ج ۷۵، ص ۳۵۳؛ مسند الرضا الله ، ج ١ ، ص ٣٥٣ . )

226