نگرشی بر حکومت مأمون

وقتی «هارون الرشید به طوس» رسید و بیماری او شدت یافت خبر بیماری او را به محمد امین رسانیدند. او هم بکر بن المعتمر را مأمور ساخت تا به فضل بن ربیع و اسماعيل بن صبیح و دیگران نامه هایی برساند و برای او به خاطر مأموریتش روزانه یکهزار دینار مقرر کرد. در آن نامه ها برای آنان دستور داد که هرگاه «رشید فوت کرد به مدينة السلام» بازگردند. رشید در مورد انتقال تمام سپاه و دارایی و اثاث و لوازم خرد و ریز منزل و بردگان و چارپایان و اسلحه خود به مأمون مجدداً گواهی نمود و دستور داد. اگر او بمیرد آنچه که دارد به «مأمون» بدهند. وقتي بكر بن المعتمر با نامه هایی که ظاهراً بخاطر عیادت «رشید» آمده بود و نامه های محرمانه را برای اشخاص مبنی بر دستور بازگشت ایشان و اقدامات احتیاطی در اردو، آورده بود اردوگاه رشید را ترک میکرد رشید از نامه های محرمانه آگاه شد و دستور داد او را حاضر کردند و نامه ها را از او خواست اما او بودن نامه های محرمانه را انکار کرد. «عبدالله بن عبدالله بن طاهر میگوید: منصور بن زیاد از قول پدرش برایم نقل میکرد هنگام بیماری رشید در طوس» که سبب درگذشت او گردید من نزد او بودم و بکر بن المعتمر با نامه ها وارد شد (كتاب الوزراء والكتاب، صص ۲۲۷ و ۱۳۴۸ تاریخ طبری جلد ۱۲، ص ۵۳۹۹؛ تاريخ الكامل ابن اثیر، ج ۱۰، صص ۱۶۰ و ۱۶۱) . در آن موقع مأمون» در «مرو» بود و برادر رافع بن الیث پیروز شده بود ( تاریخ گردیری (زین الاخبار)، ص ۲۹۳؛ تاريخ الكامل ابن اثیر، ج ۱۰، ص ۱۶۱). آن روز وی را با یکی از نزدیکانش آورده و به زندان انداخته بودند. «رشید» به «بکر» خلعت داد و او را به خانه اش فرستاد سپس او را احضار کرد و نامه ها را از او خواست وی آنها را انکار کرد و موضوع را رد کرد. رشید دستور داد او را به زندان انداختند (تاريخ الكامل ابن اثیر، ج ۱۰، ص ۱۶۱). گفت: آنگاه رشید در چادر سیاهی از پوست خز که چهارصد ذراع وسعت آن بود، بار عام داد. در چهار جهت این چادر بزرگ قبه ها از پوش خز سیاه بود. «رشید» خود در خیمه دو دیرک دار از خز سیاه واقع در وسط چادر نشست دیرک های چادر همگی سیاه بودند. او یک جبه خز مشکی بدون پیراهن پوشیده بود و روی آن پوش از پوست سمور که بواسطه شدت سرما و بیماری آن را با روی کرک به خود پوشانیده بود و روی آن یک پیراهن جلوباز از پوست خز مشکی با آستر پوست سمور بر تن کرده بود و کلاه درازی با عمامه خز سیاه بر سر داشت و نیم تنه سیاهی روی لباس پوشیده و شمشیری با حمایل بسته بود.