آداب زیارت
سفر زیارتی، سفری روحانی و معنوی است پس زائر پیش از حرکت به سوی مشهد مقدس ، باید خویش را از نظر روحی آماده گرداند و از لحظه ای که لوازم سفر را آماده می سازد همه رفتار و کردارش گویای سفری معنوی باشد و بداند که زیارت غیر از سیاحت و تجارت و دیدار از بناهای باستانی است.(خوش بودن در سفر دیدار از مناطق دیدنی گشت و گذار و تفرج اگر با غفلت همراه نباشد منافاتی با زیارت ندارد. متأسفانه نیاموخته ایم که مرزهای دقیق دین را به درستی بشناسیم و سپس رعایت کنیم. از این رو بسیار رخ میدهد که زیارت هایمان همراه غفلت است و سیاحتها با گناه آمیخته می گردد.) باید از آغاز سفر به گونه ای رفتار شود که شوق دیدار محبوب از سیمای زائر نمایان باشد.
زیارت، مستحب است اما ادای حقوق مالی مانند خمس و زكات - واجب است . بنابر این شایسته است زائر پیش از سفر مالش را از این آلودگی ها پاک کند و با مال حلال به زیارت بپردازد.
پیش از سفر غسل زیارت کند؛ زیرا این غسل معنویتی ویژه به انسان می بخشد و از آن پس بکوشد در طول مسافرت همواره با وضو باشد.
با خواندن آیاتی از قرآن مجید و زمزمه ذکرها ، جانش را سرشار از معنویت کند و این حال روحانی را تا پایان سفر پاس بدارد و از این رو، از گفتار لغو و بیهوده بپرهیزد. (شاد نمودن دیگران از راه درست با بیهوده گویی تفاوت دارد.)
زائر باید خستگی راه را فراموش کند و در این باره حتی کلمه ای بر زبان جاری نسازد. مگر عاشق در راه رسیدن به معشوق اظهار خستگی می کند؟! زائر چون به مشهد می رسد، با «غسل زیارت غبار راه را از تنش می زداید. هنگام غسل ، از خداوند و امام رضا بخواهد که غبار گناه را از چهره جانش بشویند. شایسته است که زائر همواره زیارت را با معنویت غسل زیارت همراه سازد.
پوشش باید پاکیزه و خوشبو (خوشبو ساختن لباس و بدن تنها در زیارت امام حسین مکروه است.) باشد و شایسته است زائر بهترین لباس شایسته دیدار دوست را بر تن کند.
حرم، بارگاه ملکوتی امام است. از این رو زائر باید ادب حضور در پیشگاه امام را ارج نهد. باید در حرم به آرامی گام بردارد؛ زیرا حرم جایگاه نزول فرشتگان است.
هنگام تشرف به حرم با زمزمه تكبير (الله اكبر) و تحميد (الْحَمْدُ للهِ) و تسبيح (سُبْحَانَ الله) و تهلیل (لا إله إلا الله) همواره خود را آماده شرفیابی به محضر امام نگاه دارد و بداند که امام همه کارهایش را می بیند.
هنگام ورود به حرم اذن دخول بخواند و پس از اجازه گرفتن وارد حرم شود. دل نازکی و جاری شدن اشک بر گونه ها ، اجازه امام است. پس چه خوب است با چشمی اشکبار به حرم مشرف شود!
زائر باید پیش از تشرف ، آنچه حضور قلب را بر هم می زند، بر طرف کند و بکوشد که مسائل دنیوی ، او را از چشیدن لذت سخن گفتن با یار باز ندارد.
با پای راست به حرم در آید و با پای چپ بیرون آید.
بهتر است زائر پشت به قبله و رو به ضریح بایستد و زیارت را با گریه و زاری بخواند. زیارت کوتاه همراه با اشک از زیارت طولانی بی توجه بهتر است.
ای زائر دهانت را خوشبو ساز تا زائران دیگر را نیازاری. در آنچه می خوری دقت کن و مسواک را فراموش مکن
شایسته است زائر زیارت یا دعایی را که از اهل بیت رسیده است، با تلفظ درست و با توجه کامل بخواند بهتر است زیارت امین الله» و «جامعه کبیره» را که از بهترین دعاهای مأثوره اند - با توجه به معانی بخواند.
چنانچه توانستی ، بی مزاحمت برای دیگران کنار ضریح رفته، با چشمی اشکبار سخنانت را با امام خویش در میان گذار و با وی راز و نیاز کن!
هنگام دیدن ضریح ، الله اکبر بگو ، دست بر سینه بگذار و سلام بده!
زائر با بوسیدن جای جای آستانه مقدسه محبت و علاقه درونی اش را به امام باز می نماید ، اما نباید هنگام بوسیدن ضریح مقدس، مؤمنین و شیعیان علی بن ابی طالب را آزار دهد.
زائر نباید هنگام بوسیدن آستانه پیشانی بر زمین گذارد، شاید کسی گمان برد که بر امام سجده می کند . (سجده برای غیر خداوند، شرک در پرستش است. سر سائیدن به پیشگاه اهل بیت برای خرسندی خداوند جز توحید نیست ؛ لکن برخی گمان میکنند که شیعه با این کار امام خویش را می پرسند : از این رو ، زائر آگاه باید خود را از این تهمت دور بدارد و از سجده در برابر ضریح بپرهیزد.)
پس از خواندن زیارت نامه - در بالای سر یا مسجد متصل به حرم - دو رکعت نماز زیارت بخوان می توان یک نماز دو رکعتی مانند نماز صبح با نیت نماز زیارت خواند. البته بهتر است در رکعت اول سوره پس و در رکعت دوم سورة الرحمن خوانده شود.
در قنوت نماز زیارت حاجتهای خود و دیگر مؤمنان را از خداوند بخواه که از بهترین زمانها برای دعا است. دعا برای نزدیک شدن ظهور آقا امام زمان الله فراموش نشود.
همواره در حرم ادب را ارج بگذار بلند سخن مگو پشت به ضریح مایست! چشمانت را بر حرام فروبند خواهران بیش از پیش وقار خویش را پاس بدارند و حجابشان را به درستی رعایت کنند.
با خواندن قرآن و دعا و هدیه کردنش به روح پیامبر و اهل بيت صلوات الله علیهم - خود را به آنان نزدیک گردان!
با امام خویش پیمان ببند که در پاکسازی درونت بکوشی و از ایشان بخواه که بردباری و شکیبایی ات عنایت کنند و تو را برای خود تربیت کنند!
پدر، مادر، استادان دوستان و آشنایان را هنگام زیارت و دعا فراموش مکن !
اگر زیارتت با نماز همزمان شد نخست نماز را در اول وقت بخوان و سپس به زیارت بپرداز.
از دعا برای برقراری نظام و حکومت اسلامی و اصلاح امور مسلمین و مستضعفین جهان غفلت مكن !
هنگام نماز واجب یا مستحب نباید بر ضریح پیشی گرفت یا در برابر آن ایستاد؛ زیرا این بی احترامی به امام است و علما آن را نهی کرده اند. حتی برخی مراجع چنین نمازی را باطل میدانند پس نمازها را بالای سر امام یا جایی که از ضریح دور است و نزد مردم بی احترامی به امام به شمار نمی آید ، بخوان.
یکی از کارهای بسیار مهم که هر روز انسان باید انجام دهد ، بررسی کردار و گفتار خویشتن است. بررسی خویشتن یکی از نشانه های پیروان راستین اهل بیت است، ( امام کاظم الله فرمود: هر کس روزانه کارهای خود را بررسی نکند از ما اهل بیت نیست . (پیرو ما) پس از بررسی کارهایش خداوند را بر کارهای نیک شکر کرده و از کارهای بدش پوزش میطلبد. بحار الانوار: ج ۱، ص ۱۵۲ .) از این رو، هرگاه به حرم مشرف شدی ، پرونده خود را بررسی کن به گناهان خویش نظری بیفکن و با اشک تو به تیرگی و زنگار را از دلت بزدای. امام رضاء را واسطه بخشش گناهان خود قرار ده. اگر کارهای نیک خود را به یاد آوردی ، خدا را شکر کن ! مراقب باش که عجب و غرور، تو را در کم خویش نبلعد .
هنگام جدایی از حرم و بازگشت به وطن دعای وداع بخوان و با کمال ادب امام را وداع گو و از او بخواه که این دیدار را آخرین زیارت تو قرار مدهد !
(برخی مردم می پندارند نباید با امام وداع کرد. آنان گمان میکنند اگر با امام خدا حافظی کنند دیگر توفیق زیارت نخواهند یافت. اگر انسان با ادب و فروتنی از امام خویش خدا حافظی کند زودتر توفیق زیارت دوباره می یابد. این تصور بسیار عامیانه است که برخی میگویند با امام خدا حافظی نکنید تا دوباره توفیق زیارت داشته باشید. دعای وداع با امام که از ائمه الاسلام وارد شده است - بهترین دلیل برای باطل بودن این سخن است .)
هر گاه از سفر بازگشتی، معنویت به دست آورده را حفظ نما و شیطان رانده شده را نزد خویش مخوان!