امتناع امام رضا

گذشته از این که مأمون موضوع ولایت عهدی را در مدینه با امام رضا در میان نگذاشت هنگامی که در مرو این موضوع را مطرح کرد، امام رضا به تندی مخالفت و طرح مأمون را رد کرد. ابوالفرج در مقاتل الطالبین نوشته است که مأمون فضل بن سهل و حسن بن سهل را نزد امام رضا فرستاد و آنان موضوع ولایت عهدی را مطرح کردند و حضرت به سختی امتناع کرد. سرانجام آن دو نفر گفتند: «این کار اختیاری نیست ما مأموریم که اگر نپذیری ، همین جا گردنت را بزنیم.» باز هم امام نپذیرفت ، مأموران نزد مأمون رفتند و موضوع را باز گفتند. مأمون خود با حضرت گفت و گو کرد و امام را به قتل تهدید کرد. او خطاب به امام گفت: «چرا نمی پذیری ؟ مگر جدت علی بن ابی طالب در شورا شرکت نکرد؟ سرانجام امام رضا تحت فشار و تهدید به قتل ، ولایت عهدی را پذیرفت. (می خواست بگوید این کار با سنت خاندان شما نیز سازگار است و حضرت علی ها نیز در شورا شرکت جست و در امر انتخاب خلیفه دخالت کرد ؛ یعنی حضرت علی از حق خود گذشت و تسلیم روزگار شد . )