در فکر اصلاح و تربیت فرزند خود باشید

«داودین زربی» یکی از دوستان امام رضا فرزندی داشت که او را بسیار اذیت میکرد برای کسب راهنمایی و رفع این مشکل یک روز نزد امام رفت و از فرزند خود شکایت کرد و گفت: فرزندم باعث آزار و اذیت من شده است. او به قسمتی از اموالم تجاوز نموده و آن را نابود کرده است.  شما بفرمایید من با این فرزند چه کنم؟

حضرت به او فرمود در مقابل تمام نعمتهایی که خداوند به تو عنایت کرده صد هزار درهم و دینار - بیشتر و یا کمتر از آن - چه اهمیتی دارد؟ وظیفه تو اکنون این است که در فکر کار فرزند خود باشی و اسباب اصلاح و تربیت او را فراهم سازی .(1) وسائل، ج ۱۵ ، ص ۱۹۸ .)

یکی از اسباب تربیت محبت و احترام به فرزند است در این باره امام رضا الله می فرماید:

«وَأَجْمِلْ مُعَاشَرَتَكَ مَعَ الْصَّغِيرِ».

بر شما لازم است با تمام کودکان خود با احترام و ادب رفتار کنید (2) . مستدرك الوسائل، ابواب احکام عشرت باب ۲۹ ؛ فقه الرضا الله ، باب ۱۱۵ ، ص ۴۰۱)

به فرزندان خود احسان و نیکی کنید

یک روز امام علی بن موسی الرضا در جمع یاران و پیروان خود پیرامون مسایل تربیتی و خانوادگی به ویژه روابط پدر و مادر با فرزندان به داستانی از پدر گرامی خویش امام موسی بن جعفر اشاره کرد و فرمود: روزی پدرم از شخصی سؤال کرد: آیا پدر و مادر داری؟

آن شخص گفت: خیر.

دوباره پدرم فرمود: آیا فرزندی داری؟

آن شخص گفت: آری.

پدرم فرمود پس به فرزند خود نیکی کن؛ زیرا اگر به فرزند خود احسان و نیکی کنی مانند این است که به پدر و مادر خود نیکی کرده ای .(1) 1. فقه الرضا الله ، باب ۸۸ ، ص ٣٣٦ ؛ بحار، ج ۷۱ ، ص ۷۷؛ مستدرك الوسائل، ابواب احکام اولاد، باب ۹۴ .)

امام رضا میفرماید: به فرزندان خود نیکی کنید و با آنان خوش رفتاری نمایید؛ زیرا فرزندان شما عقیده دارند که شما روزی رسان آنها هستید». (2) 2 مدارک سابق )

کسانی جزو خوبان محسوب میشوند و به این نام مشهورند که به پدر و مادر و فرزندان خود احسان و نیکی کنند. (3) 3و ۴ مدارک سابق )

«خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزند خود را با احسان و نیکی - تعلیم تربیت و دلگرم نموده - یاری کنند. (4) 3و ۴ مدارک سابق )

کودکان با دست خود انفاق کنند

محمد بن عمر بن یزید گفت یک روز به حضور امام رضا رفتم و عرض کردم دو فرزند داشتم که یکی از آن دو فوت کرد. اکنون یک کودک برایم باقی مانده است.

حضرت فرمود از طرف او صدقه بده

پس از دریافت این سخن وقتی خواستم از جای خود برخیزم امام رضا فرمود: البته بهتر است به فرزند خود سفارش کنی تا با دست خودش صدقه بدهد؛ اگر چه کم باشد زیرا این عمل کودکان را تشویق و ترغیب میکند به این که دست بخشنده داشته به فقرا و مستمندان کمک نموده از بخل و خساست دوری کنند

هر چیزی که در راه خدا و برای رضایت و خشنودی پروردگار داده شود اگر چه کم باشد نزد خداوند بزرگ و زیاد است. (1) 1. وسائل، ج ۹، ص ۲۶۱ ؛ فروع کافی، ج ۴، ص ۴؛ مسند الرضا ال ، ج ۲، ص ٢٥٧. )

درباره مطلب فوق جمله ای زیبا از امام رضا نقل شده است که فرمود: بر تو باد به میانه روی - در هزینه زندگی - به هنگام دارایی و نداری و به احسان و نیکی کردن چه کم باشد و چه زیاد به درستی که خداوند تبارک و تعالی بخشش پاره ای از یک دانه خرما را بزرگ می دارد؛ به حدی که در روز قیامت آن را به اندازه کوه احد بزرگ جلوه می دهد». (2) ٢. فقه الرضا علي ، باب ۸۹ ، ص ۳۳۸ . )