صحیفه رضویه جامعه  ( 154-159 و 180-183 ) شماره‌ی 5285

موضوعات

سيره امام رضا (عليه السلام) > سيره فردی ‌ عبادی > دعا ‌ اذکار > خواندن دعا توسط امام رضا (عليه السلام)

خلاصه

ناظر

متن

أدعيته لنفسه، وللآخرين أو عليهم ا. أدعيته لنفسه

بعد تهديده لقبول ولاية العهد

اللَّهُمَّ إِنَّكَ قَدْ نَهَيْتَنى عَنِ الْأَلْقَاءِ بِيَدِي إِلَى التَّهْلُكَةِ، وَقَدْ أَشْرَفْتُ مِنْ قِبَلِ عَبْدِ اللَّهِ الْمَأْمُونِ عَلَى الْقَتْلِ مَتى لَا أَقْبَلُ وِلايَةَ عَهْدِ، وَقَدْاكْرِهْتُ وَاضْطُرِرْتُ كَمَا اضْطَرَّ يُوسُفُ وَ دانيال إِذْ قَبِلَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا الْوِلَايَةَ مِنْ طَاغِيَةِ زَمَانِهِ ، اللَّهُمَّ لَا عَهْدَ إِلَّا عَهْدُكَ، وَلا وِلايَةَ إِلَّا مِنْ قِبَلِكَ ، فَوَفِّقْنِي لِاِقامَةِ دِينِكَ، وَاحْيَاءِ سُنَّةِ نَبِيْكَ، فَإِنَّكَ أَنْتَ الْمَوْلَى وَالنَّصِيرُ، وَنِعْمَ الْمَوْلى

أَنْتَ، وَنِعْمَ النَّصِيرُ.

 دعاء آخر:

بإسناده عن ياسر قال : لما ولي الرضا الام العهد سمعته. وقد رفع يديه إلى السماء. وقال :

بخش پنجم دعاهای حضرت اسلام برای خودش و برای دیگران یا نفرین بر آنان

۱- دعاهای ایشان اسلام برای خودش

دعای نود و چهار دعای حضرت ام پس از تهدید ایشان برای پذیرش ولایت عهدی

خداوندا همانا تو مرا از این که خود را به دست خویش به هلاکت اندازم نهی فرموده ای . (حضرت که در اینجا به آیه ۱۹۵ سوره بقره اشاره فرموده اند. وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إلى التهلكة) ) ولی از سوی عبدالله مأمون به قتل تهدید شده ام اگر ولایت عهدی را نپذیرم و بر این کار وادار شده و مجبور و مضطر شده ام همان گونه که یوسف و دانیال مجبور و مضطر بودند آن هنگام که هر یک از آن دو ولایت و مسؤولیت را از طرف طاغوت زمانش پذیرفت خداوندا در واقع هیچ عهد و پیمانی جز عهد و پیمان تو نیست و اعتبار ندارد و هیچ ولایت و مسؤولیتی به جز از جانب تو وجود ندارد و معتبر نیست، پس مرا برای برپا داشتن دینت و احیای زنده کردن سنت پیامبرت توفیق بده، زیرا که براستی تو خودت سرپرست و سرور و بسیار یاری کننده ای و تو چه خوب سرپرست و سروری هستی و چه نیک یاوری هستی. (عبارت «نعم المولى أنت و نعم النصير » در متن اصلی دعا با کمی تغییر از آیات ۴۰ سوره انفال و آیه آخر سورة مباركة حج برگرفته شده است.)

دعای نود و پنجم

دعای دیگر در همین مورد

با ذکر سند از یاسر روایت شده که هنگامی که امام رضا ولایت عهدی را پذیرفت شنیدم که حضرت در حالی که دو دستشان را به سمت آسمان بالا

برده بودند فرمودند:

اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمَ أَنِّي مُكْرَهُ مُضْطَرَ، فَلَا تُؤَاخِذْنَى، كَمَا لَمْ تُؤَاخِذُ عَبْدَكَ وَنَبِيَّكَ يُوسُفَ حِينَ وَقَعَ إِلَى وِلايَةِ مِصْرَ.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الْفَعَالَ لِما يَشَاءُ ، لا مُعَقِّبَ لِحُكْمِه، وَلا راد لقضائه يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تَحْفِي الصُّدُورُ، وَصَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ فِي الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ، وَعَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ.

بعد تهنئته بولاية العهد

بعد رجوعه من الجامع يوم الجمعة لطلب موته السلام

اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ فَرَجِي بِمَا أَنَا فِيهِ بِالْمَوْتِ، فَعَجَلُهُ لِيَ السَّاعَةَ. ٢. أدعيته فيمن دعالهم 

لإخوته

اللَّهُمَّ إِن كُنتَ تَعْلَمُ أَنِّي أُحِبُّ صَلَاحَهُمْ، وَأَنِّي بِارْبِهِمْ، وَاصِلَ لَهُمْ،

خداوندا مسلما تو میدانی که من در این کار مجبور و مضطرم، پس مرا مؤاخذه و مجازات نکن همان گونه که بنده و پیامبرت یوسف اسلام را هنگامی که ولایت و مسؤولیت مصر را پذیرفت مؤاخذه نفرمودی

دعای نود و ششم

دعای حضرت اسلام پس از تبریک افراد به ایشان به مناسبت ولایت عهدی

به نام خداوند بخشنده بسیار مهربان ستایش و سپاس برای خداوند است که هر چه را اراده کند انجام می دهد، هیچ بازدارنده ای برای حکمش نیست و هیچ بازگرداننده ای برای قضا و قدرش وجود ندارد، خیانت چشمان و آنچه سینه ها پنهان میدارد را می داند( عبارت عربی اخیر در متن دعا، آیه ۱۹ سوره غافر است که حضرت در اینجا اقتباس فرموده اند.) و درود و رحمت خداوند بر محمد باد در پیشینیان و پسینیان و همچنین بر خاندان پاک و مطهرش درود و رحمت خداوند باد

دعای نود و هفت

دعای امام سلام پس از برگشتن از مسجد جامع در روز جمعه و درخواست مرگ خویش از خدا

خداوندا اگر گشایش کار من از این مشکل و سختی ای که در آنم با مرگ میسر است. پس همین الآن آن را برایم تعجیل فرما و فورا مرگم را بفرست).

۲- دعاهای حضرت اسلام در مورد کسانی که برایشان دعا فرموده است

دعای نود و هشت

دعای حضرت سلام برای برادرانش

خداوندا اگر میدانی که به راستی من صلاح و مصلحت آنان را دوست دارم و می خواهم و من نسبت به آنان نیکوکار و احسان کننده ام

رَفِيقٌ عَلَيْهِمْ ، أَعِنِّي (*) بِأُمُورِهِمْ لَيْلاً وَنَهَاراً ، فَأَجْز فَأَجْزِنِي بِه خَيْراً، وَإِن كُنتُ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ فَأَنتَ عَلامُ الْغُيُوبِ، فَأَجْزِنِي بِهِ مَا أَنَا أَهْلُهُ ، إِنْ كَانَ شَرَّ فَشَراً، وَإِنْ كَانَ خَيْر الْخَيْراً.

اللَّهُمَّ أَصْلِحَهُمْ، وَأَصْلِحْ لَهُمْ، وَأَخْسِى عَنَّا وَعَنْهُمْ شَرَّ الشَّيْطَانِ وَأَعِنْهُمْ عَلَى طَاعَتِكَ، وَوَفَقَهُمْ لِرُشْدِكَ.

(و) بر آنان مهربان هستم مرا نسبت به انجام و مساعدت در کارهای آنان یاری فرما،(در متن عربی دعا واژه «اعنی» آمده است اما به نظر میرسد وجود فاء جزاء قبل از آن ضروری است، زیرا این فعل انشانی در جواب شرط واقع شده است. اما احتمال قوی تر آن است که این کلمه «اعتنی» باشد و در این صورت عبارت «فاجزنی جواب شرط و ترجمه به این شکل خواهد بود ... و نسبت به کارهایشان اهتمام می ورزم و در این صورت ....» (مترجم)) و به واسطه آن (خدمت) به من پاداش خیر بده. و اگر نسبت به آنان در حالت و وضعیتی غیر آن هستم که تو نسبت به امور پنهان بسیار دانایی(عبارت «أنت علام الغیوب در متن دعا قسمتی از آیات ۱۰۹ سوره مبارکه مانده است. ) - پس جزای مرا آن چنان که شایسته آنم بده (یعنی) اگر کارم شر و بد بود جزای شر و اگر خیر و نیک بود جزای خیر عنایت کن با رخدایا آنان را اصلاح فرموده و کارشان را سر و سامان بده و شر و بدی شیطان را از آنان دور کن و آنان را بر طاعتت یاری فرما و در راه هدایتت موفق بدار.

في الاستخارة بعد الصلاة

وإذا أردت أمراً فصل ركعتين ، واستخر الله مائة مرة ( ومرة ) وما عزم لك فافعل ، وقل في دعائك :

لا إِلَهَ إِلَّا اللهُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ. رَبِّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَعَلَى خِرْ لى فِي أَمْرِى - كذا وكذا - لِلدُّنيا وَالْآخِرَةِ خِيَرَةً مِنْ عِنْدِكَ، مَا لَكَ فِيهِ رِضى ، وَلِيَ فِيهِ صَلاحُ، في خَيْرٍ وَعَافِيَةٍ ، يَا ذَا الْمَن وَالطَّوْلِ.

في الاستسقاء

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، اللَّهُمَّ اسْقِنَا غَيْثَ مُغِيثَاً مُجَلِّلاً طبقاً مطبقاً جَلَلاً مونقاً ) راجياً غَدَقًا مُغْدِقاً، طَيِّباً مُبارَكاً، هاطِلاً مُنْهَطِلاً مُتَهاطِلاً ، رَغَداً هَنِيئًا مريئاً دائماً رَوِياً سريعاً، عاماً مُسْبِلاً نافعاً غَيْرَ ضار، تحيي بِهِ الْعِبَادَ وَالْبِلادَ، وَتُنْبِتُ بِهِ الزَّرْعَ وَالنَّبَاتَ،

رحمت فرست و با برترین برکاتت بر آنان برکت نازل فرما، و سلام و درود (خداوند) بر ارواح (پاک) و اجساد (مطهر شان باد و رحمت و برکات خداوند بر آنان باد.

این ذکر را هفت مرتبه (میگویی).

دعای پنجم

دعای امام سلام در مورد طلب خیر بعد از نماز

از امام رضا روایت شده که فرمودند هرگاه اراده انجام کاری را نمودی پس دو رکعت نماز بگذار و صد و یکبار از خدا طلب خبر کن و پس از آن) هر قصد و عزیمتی در دلت افتاد آن را انجام بده و در دعایت بگو:

هیچ معبودی جز خداوند بلند مرتبه و بزرگ نیست هیچ معبودی جز خداوند بردبار (با

حلم و گذشت بزرگوار نیست. پروردگا را به حق محمد و علی سلام قسمت میدهم در - فلان کارم - خیر دنیا و آخرت را برایم انتخاب فرما، انتخابی از جانب خودت که رضایت تو و صلاح من در آن انتخاب باشد و با خیر و برکت و عافیت همراه باشد ای صاحب نعمت و احسان و تفضل

دعای ششم:

دعای حضرت اسلام در مورد طلب باران

خداوندا بر محمد و بر آل محمد درود و رحمت فرست. خداوندا ما را با باران آبیاری فرما بارانی مدد ،رسان فراگیرنده زمین (و) پوشاننده آن با ابرهای متراکم و طبقه طبقه عظیم و فراوان زیبا و فریبنده امید بخش لبریز قطره درشت پاک با برکت فرو ریزنده پی در پی ریزان فروبارنده گسترده، گوارا، خوشگوار با دوام، سیراب کننده تند فرا گیر پیوسته ریزان سودمند و بدون زبان که بندگان و سرزمینها را به وسیله آن زنده گردانی و کشت و گیاه را به وسیله آن برویانی

وَتَجْعَلُ فِيهِ بَلاغا لِلْحَاضِرِ مِنَّا وَالْبَادِ اللَّهُمَّ أُنْزِلْ عَلَيْنَا مِنْ بَرَكَاتِ سَمَائِكَ مَاءً طَهُوراً ، وَأَنْبَتْ لَنَا مِنْ بَرَكَاتِ أَرْضِكَ نَباتاً مَسْقِياً، وَتُسْقِيَهُ بِمَا خَلَقْتَ أَنْعَامًا وَأَنَاسِي كَثِيراً، اللَّهُمَّ ارْحَمْنَا بِمشايخ زَكَعِ وَصِبْيَانٍ رُضْعٍ ، وَبَهَائِمَ رَبَّعٍ ، وَشُبَّانٍ خُضْرٍ.

في طلب دفع البلاء، والخوف من السلطان وغيره

إذا أحزنك أمر فقل سبع مرات :

بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ، لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ فإن كفيت ، وإلا أتممت سبعين مرة .

وإذا فزعت من سلطان أو غيره فقل :

حَسْبِيَ اللَّهُ ، لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ، عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ، أَمْتَنِعُ بِحَوْلِ اللَّهِ وَقُوَّتِهِ مِنْ حَوْلِهِمْ وَقُوَّتِهِمْ، أَمْتَنِعُ بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ، وَأَقُولُ : ما شاءَ اللَّهُ، لَا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه.

و آن را مایه کفایت و یا اتمام حجت برای شهرنشینان و بادیه نشینان ما بگردانی بار خدایا از برکات آسمانت آبی بسیار پاک و پاک کننده بر ما فرو بار،(عبارت «اللهم أنزل علينا من بركات سمائك ماء طهوراً» اشاره دارد به پایان آیه ۴۸ سوره فرقان و و انزلنا من السماء ماء طهورا) و از برکات زمینت گیاهی سیراب برای ما برویان و نیز به گونه ای که آن (آب) را به چهارپایان و آدمیان زیادی که افریدی بنوشانی (عبارت و تسقيه بما خلقت أنعاماً و أناسي كثيراً» در متن دعاء از آیه ۴۹ سوره مبارکه فرقان اقتباس شده است. )خداوندا به پاس حرمت پیران رکوع کننده و کودکان شیرخوار و حیوانات چرا کننده و جوانان خاضع و فروتن به ما رحم کن

دعای هفتم: دعای امام برای درخواست رفع بلا و ترس از حاکم و غیر او.

از امام رضا ع روایت شده که هرگاه موضوعی تو را محزون نمود هفت بار بگو به نام خداوند بخشاینده بسیار مهربان هیچ توان و قدرتی نیست جز به واسطه خداوند بلند مرتبه بسیار بزرگ اگر خداوند تو را نسبت به آن موضوع کفایت فرمود که زهی سعادت) و گرنه این ذکر را تا هفتاد مرتبه ادامه بده و تکمیل کن.

دعای هشتم

و اگر از حاکم ستمگر یا غیر او ترسیدی بگو:

خداوند مرا کافی است که هیچ معبودی جز او نیست بر او اعتماد و تکیه نمودم و او

پروردگار او صاحب اختیار عرش بزرگ است(عبارت «حسبى الله لا إله إلا هو عليه توكلت وهو رب العرش العظيم در متن دعا، بدون هیچ تغییری قسمتی از آیه پایانی سوره مبارکه توبه را تشکیل میدهد.) با استعانت از توان و قدرت خداوند از توان آنان و قدرتشان خود را محافظت میکنم به پروردگار سپیده دم پناه می برم از شر آن چه آفریده است (عبارت «برب الفلق من شر ما خلق در متن دعا از آیات ۱ و ۲ سوره فلق گرفته شده است.) و میگویم هر چه خدا بخواهد انجام می شود و هیچ توان و قدرتی جز به واسطه خداوند متعال وجود ندارد. (عبارت «ما شاء الله لا حول و لا قوة الا بالله» در متن دعا با کمی تغییر از آیه ۳۹ سوره مبارکه کهف اقتباس شده است.)

 

 

 

 

مخاطب

جوان ، میانسال ، کارشناسان و صاحبنظران

قالب

کتاب معارفی