مناظره امام رضا علیه السلام با علمای ادیان مختلف
مأمون به وزیر خود فضل بن سهل، دستور داد صابی - بزرگ صائبین - و هر بذ اکبر - بزرگ آتش پرستان - و علمای زرتشت و نسطاس رومی و علمای ادیان دیگر را جمع کند تا با آنها سخنی را در میان بگذارد .
فضل بن سهل همه ی آنها را جمع کرد. مأمون به آنها گفت
من پسر عمویی دارم که میخواهم با او مناظره کنید.
فردا صبح همه شما نزد من حاضر شوید.
فضل نوفلی روایت میکند که
ما نزد حضرت رضا علیه السلام نشسته بودیم که یاسر خادمش وارد شد و عرض کرد:
آقای من مأمون خدمت شما سلام می رساند و می گوید فردا علمای ادیان مختلف نزد ما جلسه ای تشکیلمی دهند؛ شما هم تشریف بیاورید.
صص 74-73
استدلال امام درباره نبوت عيسى عليه السلام
مأمون امام را کنار خود نشاند مدتی با او گرم صحبت شد و سپس به جاثلیق گفت:
ای جاثلیق ایشان پسر عموی من علی بن موسى الرضا از فرزندان فاطمه دختر پیامبر اسلام و على بن ابيطالب است. دوست دارم با او بحث کنی اما انصاف را هم رعایت نمایی
جاثلیق گفت:
ای امیر مؤمنان چگونه بحث کنم با مردی که می خواهد با من از کتابی سخن گوید که من آنرا قبول ندارم و از سخنان پیامبری برای من دلیل بیاورد که به او ایمان ندارم؟
حضرت رضا علیه السلام در کمال آرامش فرمود: ای نصرانی اگر من با انجیلی که تو قبول داری با تو بحث کنم آیا می پذیری؟
جاثلیق گفت:
مگر من میتوانم آنچه را انجیل بگوید، رد کنم؟ بله به خدا قسم حتی اگر خوشایندم نباشد و به ضررم تمام شود هر چه انجیل بگوید قبول دارم.
امام فرمود :
اینک هر چه میخواهی بپرس
جاثلیق گفت:
درباره ی نبوت حضرت عیسی چه می گویی؟
امام فرمود:
به نبوت حضرت عیسی و کتابش اعتقاد دارم ولی به عیسایی که نبوت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را
انکار کند ایمان ندارم
جاثلیق پرسید آیا شاهدی وجود دارد که حضرت عیسی به آمدن محمد مژده داده است؟
امام فرمود: آیا یوحنای دیلمی را قبول داری؟
جاثلیق گفت به به نزدیکترین دوست مسیح
امام فرمود: آیا یوحنا نگفت عیسی مرا به دین محمد صلی الله عليه و آله وسلم مژده داد و خبر داد که بعد از او ظهور خواهد کرد؟
و آیا یوحنا این مژده را به یاران خود نگفت؟ و آیا آنها به محمد ایمان نیاوردند؟ !
جاثلیق گفت بله ولی ما پیامبر عرب نمی شناسیم.
استدلال امام از انجیل
امام شروع کرد به خواندن سفر سوم انجیل تا رسید به نام مبارک محمد صلى الله عليه واله وسلم. بعد فرمود :
ای نصرانی به حق مسیح و مادرش سوگند، آیا من عالم به انجیل هستم؟
گفت: آری
امام مطالب مربوط به حضرت رسول اکرم و اهل بیت و امتش را از انجیل قرائت کرد و سپس پرسید :
ای نصرانی در برابر این گفته های انجیل چه می گویی؟! اگر انجیل را قبول نکنی و حضرت عیسی و حضرت موسی را تکذیب کنی که قتلت واجب است!
جاثلیق گفت:
من به مطالب انجیل ایمان دارم
سپس از حضرت رضا علیه السلام اسامی حواریون یاران نزدیک حضرت عیسی را پرسید.
امام نام آنها را یک به یک بیان کرد و سپس فرمود: اما ما به عیسای شما به جهت ضعفی که در عبادت و روزه و نماز داشت اعتراض داریم.
جاثليق عصبانی شد و گفت:
من گمان می کردم امروز در میان ملت اسلام از شما داناتر کسی نیست
عیسی همه ی شبها بیدار بود و روزها روزه میگرفت و در عبادت هرگز کوتاهی نمی نمود
امام فوراً فرمود:
اگر چنین است حضرت عیسی برای چه کسی نماز می خواند و روزه می گرفت؟
شما که میگویید عیسی خداست.
جاثلیق چیزی نگفت.
امام فرمود:
ای جاثلیق
من زنده کردن مردگان را به دست حضرت عیسی علیه السلام را انکار نمیکنم ولی او به اذن خداوند مردگان را زنده می کرد.
جاثلیق گفت:
زنده کردن مرده از افعال خداوند است و هر کس چنین کند یا کر و کور را شفا دهد
شایسته عبادت است.
امام فرمود:
( الیسع ) یکی از پیامبران نیز مانند حضرت عیسی مردگان را زنده میکرد و کورها را شفا می داد و روی آب راه می رفت ولی امت او هرگز او را خدای خود ندانستند. حضرت حزقیل ( یکی دیگر از پیامبران سی و پنج هزار مرده را در یک روز زنده کرد؛ در حالی که شصت سال بود از دنیا رفته بودند و این مطلب در تورات هست.
ای راس الجالوت آیا این مطلب در تورات نیست؟
گفت: چرا؟
امام فرمود :
قریش نزد رسول خدا آمدند و گفتند: مردگان را زنده کن رسول اکرم امیر المؤمنين على عليه السلام را خواست و فرمود:
به گورستان برو و افرادی را که اینها نام می برند صدا بزن و بگو محمد میگوید به اذن خداوند از جای خود حرکت کنید.
آنان زنده شدند و به رسالت پیامبر اسلام اقرار کردند.
آری، پیامبر اسلام بیماران و دیوانگان را شفا می داد و با حیوانات سخن میگفت ولی ما مسلمانها او را خدای خود نگرفتیم.
همچنین یکی از انبیاء بنی اسرائیل به امر خداوند به یک مشت استخوان پوسیده خطاب کرد که به اذن خداوند از جای خود حرکت کنید. آنها همه زنده شدند.
ابراهیم خلیل پرندگانی را قطعه قطعه کرد و آنها را کوبید و هر قسمت را سر کوهی قرار حضرت موسی با هفتاد نفر از برگزیدگان امت خود به کوه طور رفت و آنها در اثر درخواست نابجای خود که گفتند میخواهیم خدا را ببینیم به وسیله ی صاعقه ای هلاک شدند.
آن گاه حضرت موسی دعا کرد و آنها زنده شدند.
زنده کردن مردگان به دست پیامبران الهی نمونه های بسیار دارد.
من این داستانها را نقل کردم تا نتوانی آنها را رد کنی.
آیا هر کس مردگان را زنده کند باید پرستش شود؟
اگر چنین است پس همه ی این پیامبران باید پرستش شوند. چه می گویی؟
جاثلیق گفت:
حق به جانب تو است و خدایی جز خدای یگانه نیست.
دلیل اختلاف اناجیل چهارگانه
سپس امام رضا عليه السلام به راس الجالوت رو کرد و فرمود:
تو را به حق آن ده آیه ای که بر حضرت موسی علیه السلام نازل شد آیا خبر محمد صلى الله علیه و آله وسلم را در تورات ندیده ای؟
رأس الجالوت گفت: چرا؟
امام پرسید:
آیا در انجیل گفتار عیسی علیه السلام را دیده ای که فرمود:
من به زودی نزد خدای خود میروم و بعد از من فارقلیطا) خواهد آمد و به حقانیت من گواهی خواهد داد. همان گونه که من به حقانیت او گواهی میدهم؟
جاثلیق گفت:
آری این سخنان در انجیل هست.
امام فرمود:
به شما بگویم انجیلی را که گم کردید در کجا یافتید؟
جاثلیق گفت:
ما فقط یک روز آن را گم کردیم و دوباره بدون هیچ کم و کاستی پیدایش نمودیم
امام فرمود:
اطلاع تو نسبت به انجیل بسیار کم است. اگر آن را فقط یک روز گم کرده اید، چرا در آن این همه اختلاف است؟
بدان هنگامی که انجیل از میان شما گم شد نصاری دور هم جمع شدند تا ببینند چه باید بکنند. (لوقا) و (مرقابوس گفتند انجیل در سینه ی ما محفوظ است. آن را خواهیم نوشت.
سپس با (یوحنا) و (متی) دور هم جمع شدند و این چهار انجیل را نوشتند. لذا اناجیل چهارگانه با هم اختلاف دارد.
جاثلیق گفت:
من امروز فهمیدم که مطلب از چه قرار بوده و بر فهم و علم من افزوده شد.
سپس امام رضا علیه السلام نمونه هایی از اختلاف میان انجیل ها را بیان فرمود به طوری که جاثلیق گفت:
لوقا و مرقابوس و متی در مورد حضرت مسیح، شهادت دروغ داده اند.
سپس گفت:
ای دانشمند مسلمانان مرا معاف بدار و بگذار دیگران سؤالات خود را مطرح کنند که به مسیح سوگند، در میان علمای مسلمانان کسی مانند شما نیست.
اثبات نبوت پیامبر اسلام با کتب آسمانی
مناظره حضرت با رأس الجالوت
امام رضا علیه السلام رو به رأس الجالوت، بزرگ یهودیان کرد و فرمود:
تو می پرسی یا من بپرسم؟
گفت من می پرسم ولی باید از تورات و انجیل یا زبور داود و صحف ابراهیم و موسی با من صحبت کنید.
شما نبوت حضرت محمد صلى الله علیه و آله وسلم را چگونه اثبات میکنید؟
فرمود:
موسی بن عمران و عیسی بن مریم و داود به نبوت او شهادت داده اند.
ص83
...
....
....
بیماران صعب العلاج را شفا می داد و از گل پرنده می ساخت و به آنها جان میبخشید؟
راس الجالوت گفت:
ما این معجزات را از عیسی ندیده ایم.
امام فرمود :
شما معجزات موسی را هم ندیده اید، فقط از اصحابش شنیده اید
رأس الجالوت از جواب عاجز شد و چیزی نگفت.
امام رضا علیه السلام فرمود:
جریان حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم هم چنین است. او کتابی نخواند و سر کلاس معلمی حاضر نشد ولی کتابی آورد که از گذشتگان و آیندگان تا روز قیامت خبر می دهد.
او از اسرار مردم خبر میداد و معجزاتی فراوان و غیر قابل شمارش داشت.
صص75-86