معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > توحيد > خالقيت و آفرينش خدا > خلقت جن

و از نام پدر جن سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: شومان است کسی که از شعله آتش آفريده شده است.

عبدالله بن احمد بن عامر طائی می‌گويد: پدرم از علی بن موسی الرّضا عليهما السّلام از قول پدرانشان عليهم السّلام از حسين بن علی عليه السّلام روايت می‌کند که علی بن ابی طالب عليه السّلام در مسجد جامع کوفه بود که مردی از اهل شام برخاست و گفت: ای اميرالمؤمنين! درباره بعضی چيزها از شما سؤالاتی دارم. حضرت علی عليه السّلام فرمود: بپرس تا بفهمی و برای اذیّت کردن سؤال نکن! مردم با چشمان خيره نگاه می‌کردند. مرد شامی گفت: اولين چيزی که خداوند خلق کرد، چه بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: نور را خلق کرد. مرد پرسيد: آسمان‌ها از چه چيز آفريده شده اند؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: از بخار آب. مرد پرسيد: زمين از چه خلق شده است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: از کف روی آب. مرد پرسيد: کوه‌ها از چه آفريده شده اند؟ حضرت علی عليه السّهام فرمود: از امواج. مرد پرسيد: چرا مکه را مادر آبادی‌ها ناميده اند؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: زيرا زمين از زير آن گسترده شده است. مرد از آسمان دنيا پرسيد که از چيست؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: از يک موج بازداشته شده. آن مرد از طول و عرض ماه و خورشيد سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: نهصد فرسخ در دوازده فرسخ. و از رنگ و اسم‌های آسمان‌های هفت گانه سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: نام پايين ترين آسمان «رفيع» است که از آب و دود می‌باشد، نام آسمان دوم، «فيدوم» است و به رنگ مس می‌باشد، آسمان سوم نامش «ماروم» است و به رنگ برنج می‌باشد، آسمان چهارم نامش «ارفلون» و به رنگ نقره است، و آسمان پنجم نامش «هيعون» و به رنگ طلا است، و آسمان ششم اسمش «عروس» است و ياقوت سبز است، و آسمان هفتم به نام «عجماء» بوده و يک مرواريد سفيد است. آن مرد پرسيد که چرا چشم گاو را پايين انداخته، سر به آسمان بلند نمی‌کند؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: به خاطر شرمندگی از خداوند عزّوجلّ، آنگاه که قوم موسی گوساله را پرستيدند، سرش را به زير انداخت. و نيز آن مرد، نام کسی را که دو خواهر را همزمان در عقد خود داشت سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: يعقوب بن اسحاق که حبار و راحيل را همزمان عقد کرده بود و بعداً اين کار تحريم شد و خداوند اين آيه را نازل فرمود: (و نيز بر شما حرام است که دو خواهر را همزمان در عقد خود داشته باشيد). (سوره مبارکه نساء، آيه 23) و درباره جزر و مدّ سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: فرشته ای از ملائکه خداوند عزّوجلّ به نام رومان که بر درياها موکّل شده است، هر وقت پاهايش را در دريا بگذارد، دريا لبريز می‌شود و هر زمان که پاهايش را در آورد آب پايين می‌رود. و از نام پدر جن سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: شومان است کسی که از شعله آتش آفريده شده است. آن مرد سؤال کرد: آيا خداوند عزّوجلّ پيامبری به سوی جن فرستاده است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: بله، پيامبری به سوی آنان فرستاد به نام يوسف که آنان را به سوی خداوند عزّوجلّ دعوت کرد، ولی آنان او را کُشتند. مرد شامی درباره نام ابليس، آن زمان که در آسمان بود سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: نامش حارث بود. مرد پرسيد: چرا آدم، آدم ناميده شد؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: چون از اديم (پهنه) زمين آفريده شده است. مرد شامی پرسيد: چرا ارث مرد دو برابر ارث زن است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: به خاطر آن خوشه گندم که سه دانه گندم در آن بود، حوّا يک دانه آن را خورد و دو دانه ديگر را به آدم داد، و به اين دليل مرد دو برابر زن ارث می‌برد. مرد شامی پرسيد: خداوند عزّوجلّ کدام يک از پيامبران را مختون خلق کرده است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: خداوند عزّوجلّ آدم را مختون آفريد و شيث مختون به دنيا آمد و نيز ادريس، نوح، سام بن نوح، ابراهيم، داود، سليمان، لوط، اسماعيل، موسی و عيسی عليه السّلام و نيز محمّد صلّی الله عليه و آله مختون متولّد شدند. مرد درباره طول عمر آدم عليه السّلام سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: نهصد و سی سال. و نيز درباره اوّلين کسی که شعر گفت سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: آدم. مرد پرسيد: شعرش چه بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: وقتی از آسمان به زمين آورده شد و خاک و وسعت و هوای آن را ديد و قابيل، هابيل را کشت، آدم عليه السّلا گفت: 1) اين سرزمين‌ها و اهالی آن تغيير کرده، چهره زمين سياه و زشت است. 2) هر چيز که رنگ و طعمی داشته تغيير کرده، و شادابی آن چهره نمکين کم شده است. 3) طول مدّت زندگی را بر خود غم و اندوه می‌بينم، آيا می‌شود از اين زندگی راحت شوم؟ 4) چرا اشک نريزم و حال آنکه هابيل در قبر است. 5) قابيل برادرش هابيل را کشت، ای وای آن فرزند نمکين چهره از دستم رفت. ابليس- خداوند او را لعنت کند- در جواب گفت: 1) از اين سرزمين‌ها و ساکنين آن دورشو، چرا که، آن فضای وسيع بهشت، ديگر جايی برای تو نداشت. 2) تو و همسرت در زمينی هموار زندگی می‌کنيد و قلبت از آن آزار دنيا در راحتی بود. 3) ولی از مکر و حيله من دور نشدی تا آنکه آن بهای ارزنده از دستت رفت. 4) و خدای بخشنده به جای بهشت برين به اهل زمين، درخت گز و گياه تلخ داد. 5) پس اگر از خداوند جبّار، رحمتی به من نرسد، تو از بهشت اين چنين بی بهره نبودی. و آن مرد درباره گريه آدم عليه السّلام به خاطر بهشت و مقدار اشک او سؤال نمود. حضرت علی عليه السّلام فرمود: صدسال گريست و از چشم راستش همچون دجله و از چشم چپش همچون فرات اشک جاری شد، و پرسيد: آدم چند بار حجّ بجا آورد؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: هفتاد بار پياده، و در اوّلين سفر حج، صرد به همراهش بود و مواضع آب را به او نشان می‌داد و به همراه او از بهشت بيرون آمده بود. آدم از خوردن «صرد» و «پرستو» منع شد. مرد شامی پرسيد: چرا پرستو روی زمين راه نمی‌رود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: زيرا بر بيت المقدس نوحه سرايی نمود و چهل سال بر آن گريست و هميشه به همراه آدم عليه السّلام می‌گريست و در خانه هايی ساکن شدند و نه آيه از آيات کتاب خداوند عزّوجلّ که آدم عليه السّلام در بهشت آن‌ها را می‌خواند، و تا قيامت نيز به همراه خواهد داشت، و آن آيات عبارتند از: سه آيه از اوّل سوره «کهف»، آيات 45 و 46 و 47 از سوره اسراء، و آيات 9 و 10 و 11 از سوره يس. مرد شامی پرسيد: اوّلين کافر و برپا کننده کفر که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: ابليس- خدا او را لعنت کند- بود. مرد شامی پرسيد: نام نوح چه بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: نامش سکن بود به اين خاطر که 950 سال بر قوم خود نوحه و ناله کرد. مرد از عرض و طول کشتی نوح سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: طولش 800 ذارع (هر زارع حدود هفتاد سانتی متر است) و عرضش 500 ذارع و ارتفاعش 80 ذارع بود. بالاخره آن مرد نشست و ديگری برخاست و گفت: ای اميرالمؤمنين! اوّلين درخت غرس شده در زمين چه نام داشت؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: عوسجه، که عصای موسی عليه السّلام از آن درخت بود. مرد پرسيد: اوّلين درختی که در زمين روييد چه بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: درخت کدو. مرد پرسيد: اوّلين کسی که از اهل آسمان، حج بجا آورد که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: جبرئيل. مرد از اوّلين قسمت زمين که زمان طوفان گسترده گرديد سؤال نمود. حضرت علی عليه السّلام فرمود: درّه ای است به نام «سرنديب» که آدم عليه السّلام از آسمان به آنجا فرود آمد. آن شخص، از بدترين درّه روی زمين سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: درّه ای است در يمن به نام که از درّه‌های جهنّم است. آن مرد از زندانی که زندانی خود را با خود به همراه می‌برد پرسيد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: آن ماهی که يونس بن متی را به همراه خود می‌برد. و نيز از شش موجودی که از مادر متولّد نشدند سؤال نمود. حضرت علی عليه السّلام فرمود: آدم، حواء و گوسفند ابراهيم، عصای موسی، شتر صالح، خفّاشی که عيسی بن مريم عليهما السّلام آن را ساخت و به اذن خدا به پرواز درآمد. مرد سؤال کرد چه موجودی است که از جنّ است و نه از انس؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: گرگی که برادران يوسف بر او دروغ بستند. مرد پرسيد: آن چيست که نه از جن است، و نه از انس و خدا به او وحی کرده است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: زنبور، که خدا به او وحی کرده است. مرد پرسيد: پاک ترين مکان در روی زمين که نماز در آن جايز نيست کجاست؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: بام کعبه. مرد پرسيد: کدام قسمت است که ساعتی از روز آفتاب بر آن تابيد و بعد از آن ابداً بر آنجا نخواهد تابيد؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: دريايی که خداوند برای موسی عليه السّلام آن را شکافت و خورشيد بر قعر آن تابيد و سپس آب آنجا را فرا گرفت و بعد از آن هرگز نور خورشيد به آنجا نخواهد رسيد. مرد درباره چيزی که در حال حيات، نوشيد و در حال مرگ، خورد، پرسيد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: آن، عصای موسی عليه السّلام بود. آن مرد از راهنمايی که قوم خود را راهنمايی کرد و هشدار داد ولی نه از جنّ بود و نه از انس سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: او مورچه ای بود. آن مرد از اوّلين کسی که دستور ختنه کردن داد سؤال نمود. حضرت علی عليه السّلام فرمود: ابراهيم عليه السّلام. مرد پرسيد: اوّلين زنی که خفض (ختنه) شد که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: هاجر مادر اسماعيل که ساره او را خفض کرد تا قسم خود را اجرا کرده باشد. و نيز از اوّلين زنی که دامن خود را به زمين کشيد سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: او هاجر بود که از ساره فرار کرد، و نيز از اوّلين مردی که لباس خود را به زمين کشيد سؤال نمود. حضرت علی عليه السّلام فرمود: قارون. سپس آن مرد از حضرت پرسيد: اوّلين کسی که نعلين پوشيده که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: ابراهيم عليه السّلام. مرد پرسيد: چه کسی از همه اصيل تر است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: دوست خدا، يوسفت بن يعقوب اسرائيل الله بن اسحاق ذبيح الله بن ابراهيم خليل الله- صلوات الله عليهم- مرد پرسيد: شش نفر از پيامبران دو اسم دارند، آنان کدامند؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: يوشع بن نون که همان ذوالکفل است، و يعقوب که همان اسرائيل است، و خضر که نام ديگرش حلقيا است، و يونس که نام ديگرش ذو النون است، و عيسی که نام ديگرش مسيح است، و محمّد صلّی الله عليه و آله که احمد نيز ناميده می‌شود. آن مرد پرسيد: چه چيزی است که تنفّس می‌کند ولی گوشت و خون ندارد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: آن صبح است که تنفس می‌کند. مرد پرسيد: پنج نفر از پيامبران که به عربی سخن می‌گفتند کدامند؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: هود، شعيب، صالح، اسماعيل و محمّد صلّی الله عليه و آله. سپس نشست و مرد ديگری برخاست و سعی کرد با سؤالهايش حضرت را به زحمت بيندازد. او گفت: ای اميرالمؤمنين! در اين آيات شريفه: (روزی که آدمی از برادرش، پدر و مادرش و زن و فرزندش فرار می‌کند، در آن روز هر کسی به کاری مشغول است و از ديگران غافل است). (سوره مبارکه عبس، آيات 37- 34) اين افراد چه کسانی هستند؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: قابيل از هابيل فرار می‌کند، و آن کسی که از مادرش فرار می‌کند موسی است، و کسی که از پدرش (سرپرستش) فرار می‌کند ابراهيم است، و کسی که از همسرش فرار می‌کند لوط است، و کسی که از پسرش فرار می‌کند نوح است که از پسرش کنعان فرار می‌کند. آن مرد پرسيد: اولين کسی که در اثر سکته مُرد که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: داود عليه السّلام که در روز چهارشنبه روی منبرش فوت کرد. مرد پرسيد: چهار چيز که از چهار چيز ديگر سير نمی‌شوند کدام است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: زمين از باران، ماده از نر، چشم از نگاه کردن و عالِم از علم سير نمی‌شود. مرد پرسيد: اوّلين کسی که نقش دينار و درهم را وضع کرد که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: نمرود بن کنعان بعد از نوح عليه السّلام. مرد پرسيد: اوّلين کسی که عمل قوم لوط را انجام داد که بود؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: ابليس، زيرا خود را عرضه کرد. و آن مرد درباره صدای کبوتر راعبیّه سؤال کرد؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: آنان را که اهل موسيقی و کنيزکان آوازه خوان و قره نی و عود هستند، لعن و نفرين می‌کند. درباره کنيه براق سؤال کرد، حضرت علی عليه السّلام فرمود: کنيه‌اش ابو هلال است. مرد پرسيد: چرا تُبَّع پادشاه تُبَّع ناميده شده است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: زيرا او جوانی نويسنده بود و برای پادشاه قبل از خود نويسندگی می‌کرد و نوشتن را با جمله «به نام خداوندی که باد و فرياد را آفريد» آغاز می‌کرد. پادشاه به او گفت: بنويس«به نام پادشاه رعد» او گفت: خير، نوشتن را فقط با نام خدای خودم آغاز می‌کنم، سپس نياز تو را در نظر می‌گيرم، لذا خداوند اين ويژگی او را شکر نمود و پادشاهی آن پادشاه را به او اعطاء کرد و مردم در اين مورد تابع او شدند و لذا تُبَّع ناميده شد. آن مرد پرسيد: چرا دُم بز رو به بالا است و عورتش نمايان است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: زيرا هنگامی که نوح عليه السّلام آن را به کشتی وارد کرد، از نوح عليه السّلام سرپيچی کرد و آن حضرت او را به زور وارد کرد که در نتيجه دُمش شکست، و گوسفند عورتش پوشيده است زيرا خودش به کشتی داخل شد و لذا نوح عليه السّلام بر دُم وعورتش دست کشيد و با دنبه پوشيده شد. آن مرد از زبان بهشتيان سؤال کرد، حضرت علی عليه السّلام فرمود: زبان اهل بهشت عربی است. درباره زبان اهل جهنّم سؤال کرد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: مجوسی. و پرسيد نحوه خوابيدن بر چند وجه است؟ حضرت علی عليه السّلام فرمود: چهار نوع، انبياء طاق باز می‌خوابند و چشمانشان نمی‌خوابد و در انتظار وحی پروردگارشان می‌باشند؛ مؤمن بر طرف راست رو به قبله می‌خوابد؛ پادشاهان و فرزندانشان به سمت چپ می‌خوابند تا آنچه می‌خورند برايشان گوارا باشد؛ و ابليس و برادرانش و هر ديوانه و مريضی دَمَر می‌خوابند. سپس آن مرد نشست و مرد ديگری برخاست و گفت: ای اميرالمؤمنين درباره چهارشنبه و شوم بودن آن و اين که آن کدام چهارشنبه است برايم بگوييد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: آن، آخرين چهارشنبه آخر هر ماه می‌باشد، در آن روز بود که قابيل برادرش هابيل را کشت، در چهارشنبه ابراهيم عليه السّلام در آتش افکنده شد، و در چهارشنبه او را در منجنيق گذاشتند و در چهارشنبه خداوند فرعون را غرق کرد، در چهارشنبه خداوند شهر لوط را ويران کرد، در چهارشنبه خداوند طوفان بر قوم عاد فرستاد، در چهارشنبه باغ تباه شد، (در سوره قلم داستان آن بيان شده است که باغ‌های عده ای ناسپاس ويران شد) د رچهارشنبه خداوند پشه را بر نمرود مسلّط کرد، در چهارشنبه فرعون تصميم گرفت که موسی عليه السّلام را بکُشد، در چهارشنبه خانه عده ای کفّار بر سرشان خراب شد، در چهارشنبه فرعون دستور داد تا پسران را قربانی کنند، در چهارشنبه بيت المقدس خراب شد، در چهارشنبه مسجد سليمان بن داود در اصطخر فارس سوزانده شد، در چهارشنبه يحيی بن زکریّا کشته شد، در چهارشنبه عذاب، قوم فرعون را فرا گرفت، در چهارشنبه خداوند قارون را در زمين فرو برد، در چهارشنبه ایّوب عليه السّلام خانواده و مال و فرزندش را از دست داد، در چهارشنبه يوسف عليه السّلام به زندان برده شد، در چهارشنبه خداوند عزّوجلّ فرمود: (ما آنان و قومشان را نابود کرديم). (سوره مبارکه نمل، آيه 51) روز چهارشنبه صيحه آسمانی آنان را فرا گرفت، و قوم ثمود روز چهارشنبه شتر را پی کردند، و در روز چهارشنبه بر قوم لوط باران سنگ باريد، و در روز چهارشنبه سر و دندان پيامبر صلّی الله عليه و آله شکست، و در روز چهارشنبه عمالقه تابوت را از بنی اسرائيل گرفتند. آن مرد درباره کارهايی که در روزهای مختلف می‌توان انجام داد، پرسيد. حضرت علی عليه السّلام فرمود: روز شنبه، روز مکر و فريب است، روز يک شنبه روز کاشتن و ساختن است، و روز دوشنبه روز جنگ و خونريزی است، روز سه شنبه روز مسافرت و طلب است، روز چهارشنبه روز بدیُمن و شوم است، روز پنج شنبه روز وارد شدن بر امرا و برآوردن حوايج است و روز جمعه روز خواستگاری و ازدواج است.

حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرِو بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْبَصْرِیُّ بِإِيلَاقَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ جَبَلَةَ الْوَاعِظُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْقَاسِمِ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَامِرٍ الطَّائِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَی الرِّضَا ع قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ ع قَالَ‏ کَانَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ع بِالْکُوفَةِ فِی الْجَامِعِ إِذْ قَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ فَقَالَ یَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنِّی أَسْأَلُکَ عَنْ أَشْیَاءَ فَقَالَ سَلْ تَفَقُّهاً وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتاً فَأَحْدَقَ النَّاسُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنْ أَوَّلِ مَا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَی فَقَالَ ع خَلَقَ النُّورَ قَالَ فَمِمَّ خُلِقَتِ السَّمَاوَاتُ قَالَ ع مِنْ بُخَارِ الْمَاءِ قَالَ فَمِمَّ خُلِقَتِ الْأَرْضُ قَالَ ع مِنْ زَبَدِ الْمَاءِ قَالَ فَمِمَّ خُلِقَتِ الْجِبَالُ قَالَ مِنَ الْأَمْوَاجِ قَالَ فَلِمَ سُمِّیَتْ مَکَّةُ أُمَّ الْقُرَی قَالَ ع لِأَنَّ الْأَرْضَ دُحِیَتْ مِنْ تَحْتِهَا وَ سَأَلَهُ عَنِ السَّمَاءِ الدُّنْیَا مِمَّا هِیَ قَالَ ع مِنْ مَوْجٍ مَکْفُوفٍ وَ سَأَلَهُ عَنْ طُولِ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ عَرْضِهِمَا قَالَ تِسْعُمِائَةِ فَرْسَخٍ فِی تِسْعِمِائَةِ فَرْسَخٍ وَ سَأَلَهُ کَمْ طُولُ الْکَوْکَبِ وَ عَرْضُهُ قَالَ اثْنَا عَشَرَ فَرْسَخاً فِی مِثْلِهَا وَ سَأَلَهُ عَنْ أَلْوَانِ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ أَسْمَائِهَا فَقَالَ لَهُ اسْمُ أسماء [السَّمَاءِ] الدُّنْیَا رَفِيعٌ وَ هِیَ مِنْ مَاءٍ وَ دُخَانٍ وَ اسْمُ السَّمَاءِ الثَّانِیَةِ فَیْدُومٌ وَ هِیَ عَلَی لَوْنِ النُّحَاسِ وَ السَّمَاءُ الثَّالِثَةُ اسْمُهَا الْمَارُومُ وَ هِیَ عَلَی لَوْنِ الشَّبَهِ وَ السَّمَاءُ الرَّابِعَةُ اسْمُهَا أرفلون وَ هِیَ عَلَی لَوْنِ الْفِضَّةِ وَ السَّمَاءُ الْخَامِسَةُ اسْمُهَا هيعون وَ هِیَ عَلَی لَوْنِ الذَّهَبِ وَ السَّمَاءُ السَّادِسَةُ اسْمُهَا عَرُوسٌ وَ هِیَ یَاقُوتَةٌ خَضْرَاءُ وَ السَّمَاءُ السَّابِعَةُ اسْمُهَا عَجْمَاءُ وَ هِیَ دُرَّةٌ بَیْضَاءُ وَ سَأَلَهُ عَنِ الثَّوْرِ مَا بَالُهُ غَاضٌّ طَرْفَهُ لَمْ یَرْفَعْ‏ رَأْسَهُ إِلَی السَّمَاءِ قَالَ ع حَیَاءً مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَمَّا عَبَدَ قَوْمُ مُوسَی الْعِجْلَ نَکَسَ رَأْسَهُ وَ سَأَلَهُ عَنْ مَنْ جَمَعَ بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ فَقَالَ ع یَعْقُوبُ بْنُ إِسْحَاقَ جَمَعَ بَیْنَ حبار وَ رَاحِيلَ فَحُرِّمَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُنْزِلَ‏ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ‏ وَ سَأَلَهُ عَنِ الْمَدِّ وَ الْجَزْرِ مَا هُمَا فَقَالَ مَلَکٌ مِنْ مَلَائِکَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مُوَکَّلٌ بِالْبِحَارِ یُقَالُ لَهُ رُومَانُ فَإِذَا وَضَعَ قَدَمَیْهِ فِی الْبَحْرِ فَاضَ فَإِذَا أَخْرَجَهُمَا غَاضَ وَ سَأَلَهُ عَنِ اسْمِ أَبِی الْجِنِّ فَقَالَ شُومَانُ وَ هُوَ الَّذِی خُلِقَ‏ مِنْ مارِجٍ مِنْ نارٍ وَ سَأَلَهُ هَلْ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیّاً إِلَی الْجِنِّ فَقَالَ ع نَعَمْ بَعَثَ إِلَیْهِمْ نَبِیّاً یُقَالُ لَهُ یُوسُفُ فَدَعَاهُمْ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَتَلُوهُ وَ سَأَلَهُ عَنِ اسْمِ إِبْلِيسَ مَا کَانَ فِی السَّمَاءِ قَالَ کَانَ اسْمُهُ الْحَارِثُ وَ سَأَلَهُ لِمَ سُمِّیَ آدَمُ آدَمَ قَالَ ع لِأَنَّهُ خُلِقَ مِنْ أَدِيمِ الْأَرْضِ وَ سَأَلَهُ لِمَ صَارَتِ الْمِيرَاثُ‏ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ‏ فَقَالَ ع مِنْ قِبَلِ السُّنْبُلَةِ کَانَتْ عَلَیْهَا ثَلَاثُ حَبَّاتٍ فَبَادَرَتْ إِلَیْهَا حَوَّاءُ فَأَکَلَتْ مِنْهَا حَبَّةً وَ أَطْعَمَتْ آدَمَ حَبَّتَیْنِ فَمِنْ ذَلِکَ وُرِّثَ‏ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ‏ وَ سَأَلَهُ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ مَخْتُوناً فَقَالَ ع خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ مَخْتُوناً وَ وُلِدَ شَیْثٌ مَخْتُوناً وَ إِدْرِيسُ وَ نُوحٌ وَ سَامُ بْنُ نُوحٍ وَ إِبْرَاهِيمُ وَ دَاوُدُ وَ سُلَیْمَانُ وَ لُوطٌ وَ إِسْمَاعِيلُ وَ مُوسَی وَ عِيسَی ع وَ مُحَمَّدٌ ص وَ سَأَلَهُ کَمْ کَانَ عُمُرُ آدَمَ ع فَقَالَ تِسْعُمِائَةِ سَنَةٍ وَ ثَلَاثِينَ سَنَةً وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ قَالَ الشِّعْرَ فَقَالَ آدَمُ ع قَالَ وَ مَا کَانَ شِعْرُهُ قَالَ ع لَمَّا أُنْزِلَ إِلَی الْأَرْضِ مِنَ السَّمَاءِ فَرَأَی تُرْبَتَهَا وَ سِعَتَهَا وَ هَوَاهَا وَ قَتَلَ قَابِيلُ هَابِيلَ قَالَ‏ آدَمُ ع‏ تَغَیَّرَتِ الْبِلَادُ وَ مَنْ عَلَیْهَا / فَوَجْهُ الْأَرْضِ مُغْبَرٌّ قَبِيحٌ‏ / تَغَیَّرَ کُلُّ ذِی طَعْمٍ وَ لَوْنٍ‏ / وَ قَلَّ بَشَاشَةُ الْوَجْهِ الْمَلِيحِ‏ / أَرَی طُولَ الْحَیَاةِ عَلَیَّ غَمّاً / وَ هَلْ أَنَا مِنْ حَیَاتِی مُسْتَرِيحٌ‏ / وَ مَا لِی لَا أَجُودُ بِسَکْبِ دَمْعٍ‏ / وَ هَابِيلُ تَضَمَّنَهُ الضَّرِيحُ‏ / قَتَلَ قَابِيلُ هَابِيلًا أَخَاهُ‏ / فَوَا حُزْنِی لَقَدْ فُقِدَ الْمَلِيحُ‏ / فَأَجَابَهُ إِبْلِيسُ لَعَنَهُ اللَّهُ‏ تَنَحَّ عَنِ الْبِلَادِ وَ سَاکِنِيهَا / فَبِی فِی الْخُلْدِ ضَاقَ بِکَ الْفَسِيحُ‏ / وَ کُنْتَ بِهَا وَ زَوْجُکَ فِی قَرَارٍ / وَ قَلْبُکَ مِنْ أَذَی الدُّنْیَا مَرِيحٌ‏ / فَلَمْ تَنْفَکَّ مِنْ کَیْدِی وَ مَکْرِی / إِلَی أَنْ فَاتَکَ الثَّمَنُ الرَّبِيحُ‏ / وَ بُدِّلَ أَهْلُهَا أَثْلًا وَ خَمْطاً / بِحَبَّاتٍ وَ أَبْوَابٍ مَنِيحٍ‏ / فَلَوْ لَا رَحْمَةُ الْجَبَّارِ أَضْحَی‏ / بِکَفِّکَ مِنْ جِنَانِ الْخُلْدِ رِيحٌ‏ / وَ سَأَلَهُ عَنْ بُکَاءِ آدَمَ عَلَی الْجَنَّةِ وَ کَمْ کَانَتْ دُمُوعُهُ الَّتِی جَرَتْ مِنْ عَیْنَیْهِ فَقَالَ ع بَکَی مِائَةَ سَنَةٍ أَیْ وَ خَرَجَ مِنْ عَیْنِهِ الْیُمْنَی مِثْلُ الدَّجْلَةِ وَ الْعَیْنُ الْأُخْرَی مِثْلُ الْفُرَاتِ سَأَلَهُ کَمْ حَجَّ آدَمُ مِنْ حِجَّةٍ فَقَالَ ع سَبْعِينَ حِجَّةً مَاشِياً عَلَی قَدَمَیْهِ وَ أَوَّلُ حِجَّةٍ حَجَّهَا کَانَ مَعَهُ الصُّرَدُ یَدُلُّهُ عَلَی مَوَاضِعِ الْمَاءِ وَ خَرَجَ مَعَهُ مِنَ الْجَنَّةِ وَ قَدْ نُهِیَ عَنْ أَکْلِ الصُّرَدِ وَ الْخُطَّافِ وَ سَأَلَهُ مَا بَالُهُ لَا یَمْشِی قَالَ لِأَنَّهُ نَاحَ عَلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ فَطَافَ حَوْلَهُ أَرْبَعِينَ عَاماً یَبْکِی عَلَیْهِ وَ لَمْ یَزَلْ یَبْکِی مَعَ آدَمَ ع فَمِنْ هُنَاکَ سَکَنَ الْبُیُوتَ وَ مَعَهُ تِسْعُ آیَاتٍ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّا کَانَ آدَمُ ع یَقْرَؤُهَا فِی الْجَنَّةِ وَ هِیَ‏ مَعَهُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ ثَلَاثُ آیَاتٍ مِنْ أَوَّلِ الْکَهْفِ وَ ثَلَاثُ آیَاتٍ مِنْ سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَی وَ هِیَ‏ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ‏ وَ ثَلَاثُ آیَاتٍ مِنْ يس وَ هِیَ‏ وَ جَعَلْنا مِنْ بَیْنِ أَیْدِيهِمْ سَدًّا وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ کَفَرَ وَ أَنْشَأَ الْکُفْرَ فَقَالَ ع إِبْلِيسُ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ سَأَلَهُ عَنِ اسْمِ نُوحٍ مَا کَانَ فَقَالَ اسْمُهُ السَّکَنُ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ نُوحاً لِأَنَّهُ نَاحَ عَلَی قَوْمِهِ‏ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عاماً وَ سَأَلَهُ عَنْ سَفِينَةِ نُوحٍ مَا کَانَ عَرْضُهَا وَ طُولُهَا فَقَالَ کَانَ طُولُهَا ثَمَانَمِائَةِ ذِرَاعٍ وَ عَرْضُهَا خَمْسَمِائَةِ ذِرَاعٍ وَ ارْتِفَاعُهَا فِی السَّمَاءِ ثَمَانِينَ ذِرَاعاً ثُمَّ جَلَسَ الرَّجُلُ فَقَامَ إِلَیْهِ آخَرُ فَقَالَ یَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنَا عَنْ أَوَّلِ شَجَرَةٍ غُرِسَتْ فِی الْأَرْضِ فَقَالَ الْعَوْسَجَةُ وَ مِنْهَا عَصَا مُوسَی ع وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ شَجَرَةٍ نَبَتَتْ فِی الْأَرْضِ فَقَالَ هِیَ الدُّبَّاءُ وَ هُوَ الْقَرْعُ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ حَجَّ مِنْ أَهْلِ السَّمَاءِ فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ بُقْعَةٍ بُسِطَتْ مِنَ الْأَرْضِ أَیَّامَ الطُّوفَانِ فَقَالَ لَهُ مَوْضِعُ الْکَعْبَةِ وَ کَانَتْ زَبَرْجَدَةً خَضْرَاءَ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَکْرَمِ وَادٍ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ فَقَالَ لَهُ وَادٍ یُقَالُ لَهُ سَرَنْدِيبُ فَسَقَطَ فِيهِ آدَمُ ع مِنَ السَّمَاءِ وَ سَأَلَهُ عَنْ شَرِّ وَادٍ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ فَقَالَ وَادٍ بِالْیَمَنِ یُقَالُ لَهُ بَرَهُوتُ وَ هُوَ مِنْ أَوْدِیَةِ جَهَنَّمَ وَ سَأَلَهُ عَنْ سِجْنٍ سَارَ بِصَاحِبِهِ فَقَالَ الْحُوتُ سَارَ بِیُونُسَ بْنِ مَتَّی وَ سَأَلَهُ عَنْ سِتَّةٍ لَمْ یَرْکُضُوا فِی رَحِمٍ فَقَالَ آدَمُ وَ حَوَّاءُ وَ کَبْشُ إِبْرَاهِيمَ وَ عَصَا مُوسَی وَ نَاقَةُ صَالِحٍ وَ الْخُفَّاشُ الَّذِی عَمِلَهُ عِيسَی ابْنُ مَرْیَمَ ع وَ طَارَ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سَأَلَهُ عَنْ شَیْ‏ءٍ مَکْذُوبٍ عَلَیْهِ لَیْسَ مِنَ الْجِنِّ وَ لَا مِنَ الْإِنْسِ فَقَالَ الذِّئْبُ الَّذِی کَذَبَ عَلَیْهِ إِخْوَةُ یُوسُفَ وَ سَأَلَهُ عَنْ شَیْ‏ءٍ أُوحِیَ إِلَیْهِ لَیْسَ مِنَ الْجِنِّ وَ لَا مِنَ الْإِنْسِ فَقَالَ أَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی النَّحْلِ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَطْهَرِ مَوْضِعٍ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ لَا تَحِلُّ الصَّلَاةُ فِيهِ فَقَالَ لَهُ ظَهْرُ الْکَعْبَةِ وَ سَأَلَهُ عَنْ مَوْضِعٍ طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ وَ لَا تَطْلُعُ عَلَیْهِ أَبَداً فَقَالَ ذَلِکَ الْبَحْرُ حِينَ فَلَقَهُ اللَّهُ لِمُوسَی ع فَأَصَابَتْ أَرْضَهُ الشَّمْسُ وَ أطيق [أُطْبِقَ‏] عَلَیْهِ الْمَاءُ فَلَنْ يصبه [تُصِيبَهُ‏] الشَّمْسُ وَ سَأَلَهُ عَنْ شَیْ‏ءٍ شَرِبَ وَ هُوَ حَیٌّ وَ أَکَلَ وَ هُوَ مَیِّتٌ فَقَالَ تِلْکَ عَصَا مُوسَی ع وَ سَأَلَهُ عَنْ نَذِيرٍ أَنْذَرَ قَوْمَهُ لَیْسَ مِنَ الْجِنِّ وَ لَا مِنَ الْإِنْسِ فَقَالَ هِیَ النَّمْلَةُ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَا أُمِرَ بِالْخِتَانِ فَقَالَ إِبْرَاهِيمُ ع وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ خُفِضَ مِنَ النِّسَاءِ فَقَالَ هَاجَرُ أُمُّ إِسْمَاعِيلَ خَفَضَتْهَا سَارَةُ لِتَخْرُجَ مِنْ یَمِينِهَا وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ امْرَأَةٍ جَرَّتْ ذَیْلَهَا فَقَالَ هَاجَرُ لَمَّا هَرَبَتْ مِنْ سَارَةَ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ جَرَّ ذَیْلَهُ مِنَ الرِّجَالِ قَالَ قَارُونُ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ لَبِسَ النَّعْلَیْنِ فَقَالَ إِبْرَاهِيمُ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَکْرَمِ النَّاسِ نَسَباً فَقَالَ صَدِيقُ اللَّهِ یُوسُفُ بْنُ یَعْقُوبَ إِسْرَائِيلُ اللَّهِ بْنُ إِسْحَاقَ ذَبِيحِ اللَّهِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ ص وَ سَأَلَهُ عَنْ سِتَّةٍ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ لَهُمْ اسْمَانِ فَقَالَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ وَ هُوَ ذُو الْکِفْلِ وَ یَعْقُوبُ وَ هُوَ إِسْرَائِيلُ وَ الْخَضِرُ وَ هُوَ حلقيا وَ یُونُسُ وَ هُوَ ذُو النُّونِ وَ عِيسَی وَ هُوَ الْمَسِيحُ وَ مُحَمَّدٌ وَ هُوَ أَحْمَدُ ص وَ سَأَلَهُ عَنْ شَیْ‏ءٍ یَتَنَفَّسُ لَیْسَ لَهُ لَحْمٌ وَ لَا دَمٌ فَقَالَ لَهُ ذَاکَ الصُّبْحُ‏ إِذا تَنَفَّسَ‏ وَ سَأَلَهُ عَنْ خَمْسَةٍ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ تَکَلَّمُوا بِالْعَرَبِیَّةِ فَقَالَ ع هُوَ هُودٌ وَ شُعَیْبٌ وَ صَالِحٌ وَ إِسْمَاعِيلُ وَ مُحَمَّدٌ ص ثُمَّ جَلَسَ وَ قَامَ رَجُلٌ آخَرُ سَأَلَهُ وَ تَعَنَّتَهُ فَقَالَ یَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنَا عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنِيهِ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ یَوْمَئِذٍ شَأْنٌ یُغْنِيهِ‏ مَنْ هُمْ فَقَالَ ع قَابِيلُ یَفِرُّ مِنْ هَابِيلَ وَ الَّذِی یَفِرُّ مِنْ أُمِّهِ مُوسَی وَ الَّذِی یَفِرُّ مِنْ أَبِيهِ إِبْرَاهِيمُ یَعْنِی الْأَبَ الْمُرَبِّیَ لَا الْوَالِدَ وَ الَّذِی یَفِرُّ مِنْ صَاحِبَتِهِ لُوطٌ وَ الَّذِی یَفِرُّ مِنِ ابْنِهِ نُوحٌ یَفِرُّ مِنِ ابْنِهِ کَنْعَانَ وَ سَأَلَهُ‏ عَنْ أَوَّلِ مَنْ مَاتَ فَجْأَةً فَقَالَ ع دَاوُدُ مَاتَ عَلَی مِنْبَرِهِ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَرْبَعَةٍ لَا یَشْبَعْنَ مِنْ أَرْبَعٍ فَقَالَ وَ الْأَرْضُ مِنَ الْمَطَرِ وَ الْأُنْثَی مِنَ الذَّکَرِ وَ الْعَیْنُ مِنَ النَّظَرِ وَ الْعَالِمُ مِنَ الْعِلْمِ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ وَضَعَ سِکَّةَ الدَّنَانِيرِ وَ الدَّرَاهِمِ فَقَالَ نُمْرُودُ بْنُ کَنْعَانَ بَعْدَ نُوحٍ ع وَ سَأَلَهُ عَنْ أَوَّلِ مَنْ عَمِلَ عَمَلَ قَوْمِ لُوطٍ فَقَالَ ع إِبْلِيسُ لِأَنَّهُ أَمْکَنَ مِنْ نَفْسِهِ وَ سَأَلَهُ عَنْ مَعْنَی هَدِيرِ الْحَمَامِ الرَّاعِبِیَّةِ فَقَالَ تَدْعُو عَلَی أَهْلِ الْمَعَازِفِ وَ الْقِیَانِ وَ الْمَزَامِيرِ وَ الْعِيدَانِ وَ سَأَلَهُ عَنْ کُنْیَةِ الْبُرَاقِ فَقَالَ ع یُکَنَّی أَبَا هِلَالٍ وَ سَأَلَهُ لِمَ سُمِّیَ تُبَّعُ الْمَلِکِ تُبَّعاً فَقَالَ ع لِأَنَّهُ کَانَ غُلَاماً کَاتِباً وَ کَانَ یَکْتُبُ لِلْمَلِکِ الَّذِی کَانَ قَبْلَهُ وَ کَانَ إِذَا کَتَبَ کَتَبَ بِاسْمِ اللَّهِ الَّذِی خَلَقَ صُبْحاً وَ رِيحاً فَقَالَ الْمَلِکُ اکْتُبْ وَ ابْدَأْ بِاسْمِ مَلِکِ الرَّعْدِ فَقَالَ لَا أَبْدَأُ إِلَّا بِاسْمِ إِلَهِی ثُمَّ أَعْطِفُ عَلَی حَاجَتِکَ فَشَکَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ ذَلِکَ فَأَعْطَاهُ مُلْکَ ذَلِکَ الْمَلِکِ فَتَابَعَهُ النَّاسُ عَلَی ذَلِکَ فَسُمِّیَ تُبَّعاً وَ سَأَلَهُ مَا بَالُ الْمَاعِزِ مَرْفُوعَةَ الذَّنَبِ بَادِیَةَ الْحَیَاءِ وَ الْعَوْرَةِ فَقَالَ ع لِأَنَّ الْمَاعِزَ عَصَتْ نُوحاً ع لَمَّا أَدْخَلَهَا السَّفِينَةَ فَدَفَعَهَا فَکَسَرَ ذَنَبَهَا وَ النَّعْجَةُ مَسْتُورَةُ الْحَیَاءِ وَ الْعَوْرَةِ لِأَنَّ النَّعْجَةَ بَادَرَتْ بِالدُّخُولِ إِلَی السَّفِينَةِ فَمَسَحَ نُوحٌ ع یَدَهُ عَلَی حَیَاهَا وَ ذَنَبِهَا فَاسْتَتَرَتْ بِالْأَلْیَةِ وَ سَأَلَهُ عَنْ کَلَامِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَقَالَ کَلَامُ أَهْلِ الْجَنَّةِ بِالْعَرَبِیَّةِ وَ سَأَلَهُ عَنْ کَلَامِ أَهْلِ النَّارِ فَقَالَ بِالْمَجُوسِیَّةِ وَ سَأَلَهُ عَنِ النَّوْمِ عَلَی کَمْ وَجْهٍ هُوَ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع النَّوْمُ عَلَی أَرْبَعَةِ أَصْنَافٍ الْأَنْبِیَاءُ تَنَامُ عَلَی أَقْفِیَتِهَا مُسْتَلْقِیَةً وَ أَعْیُنُهَا لَا تَنَامُ مُتَوَقِّعَةً لِوَحْیِ رَبِّهَا عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْمُؤْمِنُ یَنَامُ عَلَی یَمِينِهِ مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ وَ الْمُلُوکُ وَ أَبْنَاؤُهَا تَنَامُ عَلَی شِمَالِهَا لِیَسْتَمْرِءُوا مَا یَأْکُلُونَ وَ إِبْلِيسُ وَ أَخَوَاتُهُ وَ کُلُ‏ مَجْنُونٍ وَ ذُو عَاهَةٍ یَنَامُونَ عَلَی وُجُوهِهِمْ مُنْبَطِحِينَ ثُمَّ جَلَسَ وَ قَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ آخَرُ فَقَالَ یَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِی عَنْ یَوْمِ الْأَرْبِعَاءِ وَ تَطَیُّرِنَا مِنْهُ وَ ثِقْلِهِ وَ أَیُّ أَرْبِعَاءَ هُوَ فَقَالَ ع آخِرُ أَرْبِعَاءَ فِی الشُّهُورِ وَ هُوَ الْمُحَاقُ وَ فِيهِ قَتَلَ قَابِيلُ هَابِيلَ أَخَاهُ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أُلْقِیَ إِبْرَاهِيمُ ع فِی النَّارِ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَضَعُوهُ فِی الْمَنْجَنِيقِ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ غَرَقَ اللَّهُ فِرْعَوْنَ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَرْیَةَ لُوطٍ عالِیَها سافِلَها وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَرْسَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الرِّيحَ عَلَی قَوْمِ عَادٍ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَصْبَحَتْ‏ کَالصَّرِيمِ‏ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ سَلَّطَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی نُمْرُودَ الْبَقَّةَ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ طَلَبَ فِرْعَوْنُ مُوسَی ع لِیَقْتُلَهُ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ خَرَّ عَلَیْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ‏ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَمَرَ فِرْعَوْنُ بِذَبْحِ غِلْمَانٍ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ خُرِّبَ بَیْتُ الْمَقْدِسِ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أُحْرِقَ مَسْجِدُ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ بِإِصْطَخْرَ مِنْ کُورَةِ فَارِسَ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ قُتِلَ یَحْیَی بْنُ زَکَرِیَّا وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَظَلَّ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَوَّلُ الْعَذَابِ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ خَسَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِقَارُونَ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ ابْتُلِیَ أَیُّوبُ ع بِذَهَابِ أَهْلِهِ وَ وُلْدِهِ وَ مَالِهِ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أُدْخِلَ یُوسُفُ ع السِّجْنَ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ‏ أَنَّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ‏ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ عَقَرُوا النَّاقَةَ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أُمْطِرَتْ عَلَیْهِمْ حِجَارَةٌ مِنْ سِجِّيلٍ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ شُجَّ النَّبِیُّ ص وَ کُسِرَتْ رَبَاعِیَتُهُ وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَخَذَتِ الْعَمَالِقَةُ التَّابُوتَ وَ سَأَلَهُ عَنِ الْأَیَّامِ وَ مَا یَجُوزُ فِيهَا مِنَ الْعَمَلِ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع یَوْمُ السَّبْتِ یَوْمُ مَکْرٍ وَ خَدِيعَةٍ وَ یَوْمُ الْأَحَدِ یَوْمُ غَرْسٍ وَ بِنَاءٍ وَ یَوْمُ الْإِثْنَیْنِ یَوْمُ حَرْبٍ وَ دَمٍ وَ یَوْمُ الثَّلَاثَاءِ یَوْمُ سَفَرٍ وَ طَلَبٍ وَ یَوْمُ الْأَرْبِعَاءِ یَوْمُ شُؤْمٍ یَتَطَیَّرُ فِيهِ النَّاسُ وَ یَوْمُ الْخَمِيسِ یَوْمُ الدُّخُولِ عَلَی الْأُمَرَاءِ وَ قَضَاءِ الْحَوَائِجِ وَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ یَوْمُ خِطْبَةٍ وَ نِکَاحٍ‏

کارشناسان و صاحبنظران

سخنرانی ، کتاب داستان بلند و رمان