اوصاف امین

محمد امین عهده دار رهبری مسلمانان بعد از مرگ پدرش شد و طبق رأی قاطع ،مورخان او صلاحیت چنین پست بالایی را نداشت، زیرا صفاتی داشت که ذیلا بیان می شود.

امین بعد از پذیرفتن خلافت خود را وقف سرگرمی و خوشی کرد. او امور مملکت را به فضل بن ربیع سپرد که آن را طبق امیال خودش اداره میکرد او به طور جدی در جستجوی بازیگران بود همان گونه که خود را مشغول به پسران کم سن و سال و رقص زنان کرده بود.(تاريخ الخلفاء سيوطي، ص ۱۳۴)

57

از صفات دیگر امین بغض وی به علم و کراهتش نسبت به علما بود او بی سواد بود نه می خواند و نه می نوشت.( السلوك لمعرفه دول الملوك مقریزی، ج ۱، ص ۱۶)

 وقتی چنین صفاتی را داشت چگونه هارون الرشید او را . زمامدار مسلمانان و حاکم و بزرگترین امپراتوری عالم نمود؟ هر آینه خلافت را برای پاسخ به عواطف زبیده خاتون و دیگر سران بنی عباس که میلشان با امین بود به او واگذار کرد.

امین عقل سلیم و تجربه ای نداشت و روزگار او را پاک نکرده بود به او مملکتی وسیع داده شده بود در حالی که از هیچ چیز به درستی سر در نمی آورد مسعودی در توصیف او می گوید: «رفتارش زشت و عقلش کم بود پیرو هوی و هوس بود و کارها را مهمل میگذاشت در کارهای خطیر بر دیگری اعتماد میکرد و کسانی مورد اعتماد او بودند که با او صمیمی نبودند.(التنبيه و الاشراف، ص ۳۰۲)

کتبی در توصیف او میگوید «کارهای زشت برایش آسان بود. از هوای نفس پیروی میکرد و به عواقب آن نمینگریست او از بخیل ترین افراد بر طعام بود و باکی

58

نداشت که کجا می نشیند و با چه کسی می آشامد.» . (عيون التواريخ، ج ۳، ص ۲۱۲)

فخری میگوید: «من درباره ی امین چیزی که سیره ی او را نیکو کند نیافتم که قابل ذکر باشد.(لاداب السلطانيه، ص ۲۱۲)

59