تاریخ ولادت

امام رضا علیه السلام در روز جمعه یا پنج شنبه یازده ذی حجه یا ذی قعده یا ربیع الاول سال ۱۵۳ یا ۱۴۸ هجری در شهر مدینه پا به دنیا گذاشت بنابراین تولد آن حضرت مصادف با سال وفات امام صادق علیه السلام بوده یا پنج سال پس از درگذشت آن حضرت بوده است. همچنین وفات آن حضرت در روز جمعه یا دوشنبه کے آخر صفر یا هفده یا ۲۱ ماه مبارک رمضان یـا هجــده جمـادی الاولی یا ۲۳ ذی قعده یا آخر همین ماه در سال ۲۰۳ یا ۲۰۶ یا ۲۰۲ هجری اتفاق افتاده است. شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا می گوید: «قول صحیح آن است که امام رضا علیه السلام در ۲۱ ماه رمضان در روز جمعه سال ۲۰۳ هجری در گذشته است. وفات آن حضرت در سال ۲۰۳ در طوس و در یکی از روستاهای نوقان به نام سنا آباد اتفاق افتاد.»

18

تشییع جنازه

وقتی قرار شد که جنازه را تشییع کنند. مردم از خانه بیرون ریختند. خود مأمون نیز با پای برهنه آماده تشییع جنازه شد. بر سر خود گل مالید و پیشاپیش جنازه به راه افتاد از خود بی تابی نشان میداد و خود به زیر تابوت امام رفت.

ولی بازتاب مرگ امام شدید بود تا حدی که جمع شدند و شعار می دادند که مأمون ، امام را کشته است. مأمون از یک سو محمد بن جعفر عموی امام را به سویشان فرستاد که آنها را آرام کند(. بحار، ج ۴۹، ص ۲۹۹.) و از سوی دیگر به آنها اعلام نماید که

81

جنازه به دلایلی امروز تشییع نخواهد شد(عيون، ج ۲، ص ۲۴۲) و آنگاه برای رفع سر و صدا ، او را شبانه دفن کردند.(۲. همان.)

تدفین

وفات امام در طوس اتفاق افتاد در ده سناباد از دهات نوغان و مزارش در خانه حمید بن قحطبه بود که قبر هارون در همان خانه و اطاق بود(عیون ص ۱۸) این خانه و باغ منطقه ییلاقی قصر حمید بن قحطبه بود که هارون در سفر خراسان بیمار شد و مرد و در این محل دفن شد.

مأمون دوست داشت که امام را در پشت سر هارون به گونه ای دفن کند که قبر هارون روبروی قبر امام باشد ولی هر چند که آن محل را کندند به سنگ و صخره ای که می رسیدند و تهیه محل قبر مسیر نشد؛ ناچار در روبروی هارون قبری کندند که مهیا و آماده بود و امام را در آن دفن کردند.

82

نشده و برای بیماری سختی در سایه توسل به دست او شفا یافته بود برای قبر درست کرد عصر سلجوقیان و پس از آن مشهدالرضا عیله السلام خوانده شد ابن بطوطه در سال ۷۳۴ از آن دیدن کرد و نوشته است قبر او در صندوقی چوبین با صفحاتی از نقره بود. بعدها در عصر صفویه، ضریح او را طلاکوب کردند.

محل قبر امام را خود امام معرفی کرده بود و حتی توطئه مأمون را در دفن امام در پشت قبر هارون از قبل اعلام داشته و متذکر شده بود که خواست او محقق نمی شود و خدا به گونه ای دیگر مقدر کرده است.(۱. حليه الابرار، ج ۲، ص ۳۳۶ )

83

صص 18، 81-80