جذبه نماز شب

چرا به خواندن نماز شب توصیه میشود؟ این نماز در سیره عبادی امام رضا چه جایگاهی دارد؟

زیباترین سخنی که در پاسخ به این پرسش میتوان ارائه کرد این سخن حضرت رضا است: بر شما باد به نماز شب که هیچ بنده مؤمنی در آخر شب برنمی خیزد و هشت رکعت نماز و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را نمیگزارد و هفتاد مرتبه در دعای دست خود استغفار نمی کند؛ مگر اینکه خدایش او را از عذاب گور و عذاب دوزخ پناه میدهد و عمرش را می افزاید و روزی اش را فراخ میدارد(1).(ابن فتال، روضة الواعظين، ج ۲، ص ۳۲۰) 

در نگاه امام خانه هایی که در آن شب هنگام نماز خوانده میشود و نمازگزاران در نماز تلاوت قرآن میکنند روشنی و نوری به آسمان و ساکنان آسمان میدهد همان سان که ستارگان آسمان برای ساکنان زمین پرتوافشانی میکنند(2).(همان)

امام رضا می فرمودند: از حضرت زین العابدین پرسیدند: « چرا شب زنده داران سپید چهره و نورانی هستند؟ ایشان فرمودند: لِأَنَّهُمْ خَلَوْا بِالله فَكَسَاهُمُ اللهُ مِنْ نُورِه(3)؛(عيون أخبار الرضالة ، ج۱، ص۲۸۲) آنان با خداوند خلوت میکنند و خداوند نیز آنان را با نور خویش پوشانیده است. 

شکسته جمله بتان را شب و بماند خدا                                    که نیست در کرم او را قرین و کفو احد

هم سفر امام از مدینه به مرو درباره سیره عبادی حضرت چنین روایت میکند هنگامی که ثلث آخر شب فرا می رسید از بستر خود بر می خواستند در حالی که به تکبیر و تسبیح و تهلیل مشغول بودند و استغفار می فرمودند. سپس مسواک میکردند و وضو میگرفتند و به نماز مشغول می شدند. حضرت رضا در این هنگام هشت رکعت نماز میگزاردند و در هر دو رکعت سلام می دادند. در دو رکعت اول سوره حمد و قل هو الله أحد) را سه مرتبه قرائت می فرمودند بار دیگر بر می خواستند و دو رکعت شفع را انجام میدادند. در هر دو رکعت حمد را یک بار و قل هو الله أحد را سه بار می خواندند و در رکعت دوم بعد از قرائت و قبل از رکوع قنوت میگرفتند. بعد از اینکه سلام میدادند نماز وتر را شروع میکردند در آن سوره حمد را یک بار و قل هو الله أحد را سه بار قرائت میفرمودند و بعد از قل هو الله احد یک بار سوره قل اعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس را می خواندند و قبل از رکوع قنوت میگرفتند و در قنوت خود میگفتند: «اللهم اهدنا فيمن هديت....» پس از اینکه از نماز فارغ میشدند مشغول تعقیب میشدند. هنگامی که نزدیک فجر می شد برمی خاستند و دو رکعت نافله صبح را می خواندند به روایت او امام نماز جعفر را نیز در میان نماز شب میخواندند(1).(عيون أخبار الرضا، ج ۲، ص ۱۸۳)