توكل

خداوند همگان را به توکل و اعتماد به خود تشویق میکند توکل به چه معناست؟ سخنی از حضرت رضا در تفسیر کلام خدا بیان کنید.

انسان در زندگی باید تکیه گاه مطمئنی برای خود انتخاب کند و از او مدد جوید. بدیهی است که او جز خدا را برای این مهم انتخاب نمیکند و فقط به او توکل میکند و در زندگی از او یاری می جوید

معنای توکل این است که انسان یقین کند به اینکه سود و زیان و بخشش و حرمان به دست مردم نیست و باید از آنها نا امید بود. اگر بنده ای به این مرتبه از معرفت برسد که جز برای خدا کاری انجام ندهد و جز او به کسی امیدوار نباشد از غیر او نهراسد و غیر از خدا چشم طمع به کسی نداشته باشد به همان چیزی دست یافته است که توکل بر خدا نام دارد. 

توکل بدان معنی است که انسان در محدوده قدرت و توانایی خود محاصره نشود و چشم خود را به حمایت و لطف پروردگار بدوزد. از این رو توکل باید حتماً بعد از مشورت و استفاده از همه امکاناتی که انسان در اختیار دارد قرار گیرد. در این صورت توکل اطمینان و نیروی فوق العاده روحی و معنوی به انسان میبخشد که در مواجهه با مشکلات اثر عظیمی خواهد داشت(2).(تفسیر نمونه، ج ۳، ص ۱۵۰)

گر توکل میکنی در کار کن                                 کشت کن پس تکیه بر جبار کن(3)(مثنوی معنوی، ج۱، بیت ۹۴۷)

مردی از حضرت رضا تفسیر این گفته خدا را پرسید که وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى الله فَهُوَ حَسْبُهُ (1)؛(طلاق، ۳) (هر که به خدا توکل کند او را بس است. امام فرمودند: «توکل را درجه هایی است یکی اینکه در همه کارت در آنچه با تو کند بدو اعتماد کنی و به هر چه کند خشنود باشی و بدانی که او از خیر خواهی و رعایت حال تو کوتاهی نفرماید و بدانی که در این باره فرمان او راست پس با واگذاری همه کارهایت به او به وی توکل کنی یکی دیگر اینکه به امور غیبی خدا که به دانش تو در نگنجد ایمان داشته باشی و دانش نهان را به او و آگاهی او بر آن واگذاری و در امور غیبی و جز آن ها بد و اعتماد کنی(2).(تحف العقول، ص ۴۴۳)

تکیه بر حمایت الهی مرهون کوشش و اخلاص و درستی راهی است که برگزیده اید باید حضور خدا را باور داشت و بر مشیت او تسلیم شد و ضمن تلاش و جدیت به پروردگار کارگشا تکیه کرد. حضرت على بن موسى الرضا میفرمایند ایمان چهار رکن است: التَّوَكَّلْ عَلَى الله توکل بر خدا) و الرضا بقضاء الله؛ خشنودی به قضای خدا و التَّسْلِيمُ لأَمْرِ الله تسلیم به فرمان خدا) و التفويض إلى الله؛ واگذاری همه کار به خدا. 

آن بنده صالح(3)(مؤمن آل فرعون) گفت: وَ أُفَوِّضُ أَمْرِى إِلَى اللهِ ... فَوَقَاهُ اللهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا(4)؛(غافر، ۴۵) کارم را به خدا واگذار میکنم چرا که خداوند به احوال بندگانش بیناست و خداوند او را از عواقب سوء نیرنگی که میورزیدند در امان داشت(5).(تحف العقول، ص ۴۴۵)

رهاورد اعتماد به خداوند قدرت تصمیم گیری و شجاعت و در نهایت پیروزی و کامیابی در همه عرصه هاست.